Informatie is macht. Maar net zoals bij alle andere machtsvormen, zijn er diegene die alle macht voor zichzelf willen houden. Het gehele wetenschappelijke en culturele erfgoed, dat over de eeuwen heen in boeken en tijdschriften werd gepubliceerd, wordt in toenemende mate gedigitaliseerd en afgesloten door een handvol private bedrijven. Wil je documenten van de meest gerenommeerde onderzoeken binnen de wetenschap lezen? Dan zal je grote bedragen moeten betalen aan uitgevers zoals Reed Elsevier.
Een aantal pogen dit reeds te veranderen. De ‘Open Access’-beweging heeft al dapper gevochten om te verzekeren dat wetenschappers hun eigen copyright niet weggeven. Zij zorgen dat hun werk op het internet wordt gepubliceerd, onder voorwaarden die iedereen hiertoe toegang geeft. Maar zelfs in het beste scenario zal hun werk alleen bijdragen tot publicaties in de toekomst. Alles wat voorheen gepubliceerd werd, zal verloren worden.
Dat is een te hoge prijs die we moeten betalen. Academici ertoe verplichten om te betalen bij het lezen van het werk van hun collega’s? Het scannen van volledige bibliotheken maar enkel degene met toegang tot Google toelaten om deze te lezen? Het voorzien van wetenschappelijke artikels aan de elite universiteiten van de eerste wereld maar niet aan de kinderen van het Zuiden? Dat is schandalig en onaanvaardbaar.
“Daar ben ik mee akkoord,” zeggen velen, “maar wat kunnen we doen? De bedrijven hebben de rechten, zij verdienen enorm wat geld in het vragen van toegang en het is perfect legaal. Er is niets dat wij kunnen doen om hen te stoppen.” Maar er is wel iets dat we kunnen doen, iets wat nu al aan de gang is. We kunnen terugvechten.
Aan degene die toegang hebben tot deze middelen zoals studenten, bibliothecarissen, wetenschappers, jullie beschikken over een privilege. Je kan jezelf spijzen met dit banket van kennis terwijl de rest van de wereld wordt uitgesloten. Maar eigenlijk mag je, en moraal gezien kan je, dit privilege niet voor jezelf houden. Je hebt de plicht om dit te delen met de wereld. En dat doen jullie nu ook al: door het onderling doorgeven van paswoorden aan collega’s en het invullen van download aanvragen voor vrienden.
Ondertussen zijn degene die reeds uitgesloten werden niet bij de pakken blijven zitten. Zij zijn gaan zoeken naar achterpoortjes zodat de de informatie die wordt afgesloten door de uitgevers kan worden vrijgegeven en gedeeld worden met hun omgeving.
Maar al deze acties blijven op de achtergrond, verborgen in de schaduw. Het wordt stelen of piraterij genoemd, alsof het delen van de weelde aan kennis, het morele equivalent heeft van het plunderen van een schip en het vermoorden van de bemanning. Maar delen is niet immoreel, het is een morele verplichting. Alleen zij die verblind zijn door hebzucht zouden weigeren om hun vrienden een kopie te laten maken.
Grote bedrijven zijn natuurlijk verblind door hebzucht. De wetten waaronder zij opereren eisen dat ook. Hun aandeelhouders zouden anders brand en moord schreeuwen. En de politici werden omgekocht om zich van niets te gebaren, door het aannemen van wetten die de uitgevers het exclusieve recht geven om kopieën te maken.
Er is geen gerechtigdheid in het volgen van onjuiste wetten. Het is tijd dat we die openbaren, in de grote traditie van de volkse ongehoorzaamheid. Op die manier kunnen we onze oppositie verklaren tegenover deze private diefstal van de publieke cultuur.
We moeten de informatie ontsluiten, waar zich die ook bevindt, hier een kopie van maken en deze delen met de wereld. We moeten materiaal uit het auteursrecht halen en toevoegen tot een archief. We moeten die gesloten databases opkopen en publiceren op het web. We moeten de wetenschappelijke tijdschriften downloaden en opladen naar file sharing networks. We moeten vechten om een guerilla tot Open Access te verkrijgen.
Indien we met genoeg zijn, over de hele wereld, zenden we niet alleen een sterke boodschap uit die zich verzet tegen de privatisering van kennis, we maken er misschien een zaak van het verleden van. Doe jij met ons mee?
Aaron Swartz
Juli 2008, Eremo, Italië
De originele versie van het Guerilla Open Access Manifesto is op verschillende plekken op het internet terug te vinden, onder meer op deze website. Daar is ook deze vertaling te vinden, van de pen van Pieter-Jan Pauwels.