Met die kop op de voorpagina van De Morgen, leek de discussie rond de Staatsveiligheid gisteren een interessante wending te nemen. “Schaf de Staatsveiligheid af” was een quote van Renaat Landuyt, Sp.a-justitiespecialist.
“Ik vraag mij echt af of we een instelling zoals de Staatsveiligheid nodig hebben. In een democratie is er nood aan transparantie. Geheime organisaties zoals onze inlichtingendienst zijn niet meer van deze tijd. De dienst dateert nog uit een tijd dat staten in de eerste plaats vijanden van elkaar waren. Concurreren met die paar inlichtingendiensten in de wereld die er wel toe doen, kunnen we niet.”
Landuyt werd in zijn standpunt bijgetreden door Philippe Moureaux, ex-minister van Justitie.
“Ik ben destijds als minister van Justitie verantwoordelijk geweest voor de instelling. Veel respect heb ik nooit voor die mensen gehad”, klinkt het. “Ze werken vaak op basis van geruchten en zijn altijd aan spelletjes te spelen. Ik heb dat eerlijk gezegd altijd een beetje miserabel gevonden.”
We kunnen beide heren geen ongelijk geven. Wat heb je in een democratie aan een dienst die in een grijze zone opereert, die zo goed als carte blanche krijgt om naar eigen goeddunken onderzoeken uit te voeren en waarop nauwelijks toezicht door de parlementaire instellingen is. Het minste wat je in dat geval zou kunnen voorstellen, is om de controle op de inlichtingendiensten strikter te organiseren. Bijvoorbeeld door de bevoegdheden van het Comité I, dat toezicht houdt op de inlichtingendiensten, uit te breiden. De vraag is of dat veel zal uithalen bij een Staatsveiligheid die er een spelletje van heeft gemaakt om nooit volledige gegevens door te spelen of hele dossiers als geheim te brandmerken, waardoor controle in de praktijk vooral een lege doos is. Neen, als er van transparantie geen sprake kan of mag zijn, dan lijkt het een pak democratischer om meteen komaf te maken met een dergelijke ondemocratische dienst. en dus, afschaffen die handel.
Ik vraag me af of de ironie in de situatie iedereen ontgaat. Onze politici die anders zo’n grote voorstanders zijn van “veiligheid” (liefst dan dmv camera’s) voelen zich plots begluurd, en dat vinden ze niet OK. De burger naar hartelust begluren, dat is veel belangrijker. Transparantie? Laat me niet lachen.