In de aanloop naar de Big Brother Awards 2013 publiceren we vanaf nu dagelijks een opiniebijdrage over één van de kandidaten. Deze bijdrage is van de pen van Tim Toornvliet van Bits of Freedom. Stemmen op een kandidaat kan nog tot 23 mei. De uitreiking vindt plaats op 30 mei in de Vooruit in Gent.
Data is de olie van de digitale economie. Je hoort het zakenlieden en beleidsmakers steeds vaker zeggen. Onze persoonlijke gegevens zijn veel geld waard, zo veel is duidelijk. En naarmate onze levens zich meer en meer online afspelen, wordt het steeds makkelijker om deze persoonlijke gegevens te op grote schaal te verzamelen. Er is een ware industrie ontstaan van bedrijven die zich -onzichtbaar voor de doorsnee burger- bezig houden met het oogsten, verwerken, verrijken, analyseren en doorverkopen van data.
Onzichtbaar voor de doorsnee burger, maar niet zonder gevolgen. Kennis is macht. Dankzij de enorme hoeveelheid data die bedrijven verzamelen weten ze niet alleen welke schoenen ze aan je kunnen verkopen, maar ook hoe veel je zou betalen voor een vliegticket, hoe gezond je leeft en wat je seksuele voorkeur is. Allemaal informatie die steeds bepalender wordt voor hoe je door bedrijven wordt behandeld.
Het is dus cruciaal dat burgers niet alleen op de hoogte zijn van welke informatie er van ze verzameld wordt en wat voor consequenties dat heeft, maar daar ook controle over hebben. Dat is voor een groot deel vastgelegd in Europese en nationale wetgeving. Maar deze regels stammen uit 1995, een tijd waarin mensen nauwelijks internet hadden -laat staan Facebook, smartphones en Google-brillen. De wet zit dus vol gaten en uitzonderingen. En als er al opgetreden kan worden, ontbreekt het de nationale privacywaakhonden aan krachtige instrumenten. Bovendien is de wet in alle EU-landen anders geïmplementeerd, waardoor met name Amerikaanse bedrijven zich vrij makkelijk aan regels kunnen onttrekken.
Hoog tijd voor een update dus. En dat is precies wat de Europese Commissie een aantal jaar geleden in gang heeft gezet. Het voorstel voor nieuwe privacyregels van de Commissie bevatte al een aantal veelbelovende verbeteringen. De aangepaste versie van het Europese Parlement, onder leiding van rapporteur Jan-Philip Albrecht, deed daar nog eens een schepje bovenop. Het voorstel was lang niet perfect, maar een flinke stap vooruit vergeleken de huidige regels. En omdat het een zogenaamde verordening betreft, gaan de nieuwe regels in alle EU-landen direct gelden, zonder nationale implementatie.
So far so good dus. Maar de nieuwe regels zijn zwaar tegen de zin van de data-industrie. Zij hebben jarenlang vrijwel onbeperkt data kunnen oogsten zonder rekening te hoeven houden met de eigenaars van die data. En ze vrezen dat die lucratieve handel wordt gedwarsboomd door strengere privacybescherming. Onder leiding van Amerikaanse tech-giganten als Microsoft, Yahoo en Facebook is er dus een enorm leger aan lobbyisten in Brussel neergestreken om de nieuwe regels af te zwakken.
De term Big Lobby is terecht. Politici spreken van een “ongeëvenaarde lobby”; een tsunami aan lobbyisten. En Big Lobby is divers: van tech-bedrijven tot banken en verzekeraars. Zelfs de Amerikaanse overheid bemoeit zich met de Europese wetgeving. Andersom zou dat ondenkbaar zijn. Maar het ergste is: Big Lobby is slecht geïnformeerd, verspreidt valse informatie en ondermijnt de rechten van burgers.
Volgens Big Lobby moeten we er op vertrouwen dat ze zichzelf wel kunnen reguleren. Maar als we in het afgelopen decennium één ding hebben geleerd, is het dat dataverzamelaars juist niet te vertrouwen zijn. Ze hebben jarenlang de regels aan hun laars gelapt en nu klagen ze dat strengere handhaving van die regels hun verdienmodellen zal dwarsbomen.
Big Lobby is ook succesvol. Het Europees Parlement bestaat uit verschillende commissies, die allemaal hun mening mogen geven over het voorstel van rapporteur Albrecht. En dat is waar de tegenlobby echt op stoom kwam. Onder invloed van lobbyisten zijn er door leden van deze commissies ruim 3000 amendementen op de huidige tekst voorgesteld. Dit is de ultieme poging om flinke gaten in de voorgestelde privacybescherming schieten. De amendementen zitten vol loopholes, uitzonderingen en brede definities. Als ze in de definitieve tekst komen hebben we straks aan de voordeur goede bescherming, terwijl de achterdeur wagenwijd open staat.
Over een aantal weken wordt er door het Europees Parlement definitief gestemd over de inhoud van de nieuwe privacyregels. Op dit moment wordt er achter de schermen druk onderhandeld over compromissen: manieren om de 3000 amendementen samen te vatten in behapbare voorstellen. Bits of Freedom is samen met andere privacyorganisaties in Brussel aanwezig om te pleiten voor een goede privacybescherming. Maar het is David tegen Goliath: voor elke activist zijn er 20 vertegenwoordigers van de bedrijfslobby.
Is de strijd dan verloren? Nee! Als we één les hebben geleerd van ACTA is het dat onze vertegenwoordigers in Brussel vatbaar zijn voor protesten van bezorgde burgers. En uit gesprekken met parlementariërs weten we dat ze vaak wel voor strengere regels zijn, maar door de enorme hoeveelheid (verkeerde) informatie niet meer weten hoe die regels eruit moeten zien. Hoe meer parlementariërs we kunnen bereiken hoe beter dus. Laat dus van je horen! Ga bijvoorbeeld naar nakedcitizens.eu en roep jouw vertegenwoordigers op om de adviezen te volgen van organisaties die opkomen voor jouw privacy.
En stem op Big Lobby voor de Big Brother Awards natuurlijk! Ze hebben het dik verdiend.