“We are not heading toward a world of Big Brother or one composed of Little Brothers, but toward a more mindless process — of bureaucratic indifference, arbitrary errors, and dehumanization — a world that is beginning to resemble Kafka’s vision in The Trial.” – Daniel J. Solove
Josef K, een vooraanstaande bankmedewerker, komt van de ene op de andere dag in een absurde nachtmerrie terecht. Hij wordt van zijn bed gelicht en gearresteerd, zonder te weten waarvoor. Overtuigd van zijn onschuld gaat K de strijd aan. Maar iedere keer als hij een poging doet het raadsel te ontcijferen, verschuift als in een droom de werkelijkheid en raakt hij verder verstrikt. Hij komt terecht in een bizarre wereld, een doolhof, waarin logica lijkt te wijken voor angst, schuld en de macht van onzichtbare rechters. Langzaam raakt K’s leven doordrongen van ‘het proces’ waarvoor niemand verantwoordelijk lijkt.
Franz Kafka schreef Het Proces in 1915 (het boek zou pas tien jaar later uitgegeven worden) en kon toen nog niet vermoeden dat het universum dat hij beschreef zo herkenbaar is voor iedereen, en van alle tijden. Ook om de stortvloed aan surveillance beter te begrijpen, wordt regelmatig Kafka aangehaald. Niet ten onrechte, zoals bijvoorbeeld rechtswetenschapper Daniel J. Solove in The Atlantic beargumenteert:
“Franz Kafka’s The Trial, which depicts a bureaucracy with inscrutable purposes that uses people’s information to make important decisions about them, yet denies the people the ability to participate in how their information is used.”
Solove raadt aan om Het proces van Franz Kafka te lezen om meer grip te krijgen op een wereld waarin ongelimiteerde spionage plaatsvindt. In Het proces gebruikt een almachtige bureaucratie informatie over mensen om beslissingen te nemen zonder dat mensen zelf inzage hebben in of invloed hebben op de informatie die wordt gebruikt. Dat is volgens Solove de kern van het wereldwijde spionage probleem van NSA en co.
Franz Kafka: Het Proces (geschreven in 1915, gepubliceerd in 1925) wordt regelmatig heruitgegeven en is ook tweedehands makkelijk te vinden.