[vimeo 76264658 w=600 h=337]
Donderdag beslist het Europees Parlement aan wie de Sacharov-prijs voor de vrijheid van denken wordt uitgereikt. Die prijs gaat elk jaar naar een persoon of personen die uitzonderlijke inspanningen geleverd hebben om de mensenrechten en de vrije meningsuiting te verdedigen. Op de shortlist voor 2013 staan drie Wit-Russische politieke gevangenen, de Pakistaanse Malala die strijdt voor onderwijs voor vrouwen en klokkenluider Edward Snowden.
Snowden werd genomineerd door de fractie van de Groenen in het Europees Parlement. Die vindt dat Snowden de prijs verdient, omdat hij zijn eigen vrijheid op het spel zette om onze vrijheden te beschermen.
“Edward Snowden bewees de Europese burgers en de wereld een enorme dienst door licht te werpen op de massieve, illegale aftappraktijken van de Amerikaanse inlichtingendiensten en hun Europese medeplichtigen. (…) In plaats van hem asiel aan te bieden in de EU, hebben Europese regeringen hem op laffe wijze in de steek gelaten. Hoezo Europese waarden? Wij hopen dat het Europees parlement ons steunt en zo de faux pas van de regeringen wat corrigeert en laat zien dat de schendingen van onze burgerlijke vrijheden door inlichtingendiensten een rode lijn overschrijden.”
De Groenen werden in die nominatie gesteund door een Europese coalitie van ngo’s die digitale burgerrechten beschermen.
Snowden’s actions represent a challenge to unfettered state power at the global level, and without regard to conventional and simple nationalist dynamics. An award would point the way towards safeguarding activism without borders in a networked world. So far Edward Snowden has received neither recognition for his courageous deeds nor support from the European Union collectively, from any individual Member State or from any single European institution.
As European citizens we believe that the Sakharov Prize would be the best way to change this undesirable state of affairs. Therefore we strongly encourage you to award the Sakharov Prize to Edward Snowden in honour of his courage and commitment to values that the Prize represents.
Walter Van Holst (Vrijschrift) zet in een opiniebijdrage voor Sargasso nog eens duidelijk uiteen waarom het een goeie zaak zou zijn als Edward Snowden de prijs zou krijgen.
Een Sacharov-prijs voor Snowden betekent de meest krachtige daad die het Europees Parlement op de korte termijn kan stellen om aan de meest boze Big Brother van het moment, de Verenigde Staten, duidelijk te maken dat de surveillancestaat fundamenteel onverenigbaar is met de democratische rechtstaat die dezelfde Verenigde Staten stelt voor te staan. En het heeft niet alleen symbolische waarde, het maakt het politiek vrijwel onmogelijk voor een EU-lidstaat om Snowden uit te leveren aan de Verenigde Staten.
De conclusie zou voor onze Europarlementariërs onontkoombaar moeten zijn: Snowden moet de Sacharov-prijs krijgen. En niet uit anti-Amerikanisme, ook om een politiek signaal aan onze eigen, Europese, inlichtingendiensten te geven: jullie zijn er om de democratische rechtstaat te beschermen, niet om die te ondermijnen.
Duidelijker kan moeilijk. Nu is het enkel nog afwachten welke keuze de EU maakt. Maar ook al zou bijvoorbeeld de Pakistaanse Malala de Sacharov-prijs evenzeer verdienen, het zou van meer kracht en durf getuigen als de prijs naar Edward Snowden zou gaan. Een Sacharov-prijs voor Snowden kan immers gelijk staan aan het verlenen van politiek asiel en net dat zou voor de EU the right thing to do zijn.