Frontex: bewaken of levens redden?

Migreurop reageert op het “drama van Lampedusa” en de rol die Frontex daarin speelt.

Mourir aux portes de l’Europe (Cartographie : Olivier Clochard – Migreurop).
Klik op de kaart voor een groter formaat.

Zes dagen na het “drama van Lampedusa”, terwijl het aantal slachtoffers alsmaar toeneemt en de zoekacties op zee worden verdergezet, verspreidt de Europese commissaris voor binnenlandse zaken, Cecilia Malmström, een hypocriete en leugenachtige verklaring: de oplossing om doden op zee te voorkomen zou de oprichting zijn van Eurosur teneinde de boten van vluchtelingen beter te bewaken, en bijkomende middelen te investeren met het oog op een grote reddingsoperatie in de Middellandse zee onder de bescherming van het agentschap Frontex.

Maar wat is het nut van Frontex? Waarom werd er geen hulp geboden aan de boot die op 3 oktober schipbreuk leed op amper één kilometer van Lampedusa? Hoe komt het dat ondanks de aanwezigheid van negen patrouilles van de Guardia Costiera, verschillende patrouilles van de Guardia di Finanza, militaire schepen en bewakingsvliegtuigen, de informatie niet op tijd op het eiland is toegekomen? Tot 1 oktober 2013 lag een schip van de Spaanse Guardi Civil voor anker in de haven van Lampedusa. Maakte het deel uit van de operatie Hermes die door het agentschap Frontex werd gecoördineerd op de ochtend van het drama? Zo ja, wat deed het terwijl honderden vluchtelingen verdronken?

In de plaats van zich vragen te stellen, geven Italië en de Europese instellingen aan dat het tijd is om de rol van het agentschap Frontex te “herevalueren” en het meer middelen te geven. Maar dan men zich niet vergist! Het agentschap Frontex heeft als mandaat om te strijden tegen de zogenaamde “clandestiene” immigratie en niet het voeren van reddingsoperaties op zee. Een toename van haar operaties in het kanaal van Sicilië zal het aantal doden op zee niet verminderen: 3300 personen zouden reeds gestorven zijn in de onmiddellijke omgeving van het eiland Lampedusa sinds 2002 [bron: Jean-Marc Manach], terwijl het agentschap in werking is sinds 2005 en dat haar middelen van 19 miljoen euro in 2006 gestegen zijn naar ongeveer 85 miljoen euro in 2013.

Zelfs indien de operaties ter onderschepping op zee van Frontex vaak gekoppeld zijn aan reddingsoperaties, laat het gebrek aan transparantie met betrekking tot de activiteiten van het agentschap niet toe te weten of deze patrouilles werkelijk al levens hebben gered dan wel of zij zich beperkt hebben tot het signaleren van sloepen in nood bij de dichtstbijzijnde autoriteiten. Daarenboven wordt de takenverdeling tussen de Europese Unie en de lidstaten willens en wetens ondoorzichtig gehouden. Wie moet de onderschepte of geredde migranten ten laste nemen? Wie van de Europese lidstaten, de EU of Frontex staat garant voor het respect van het recht op asiel en het internationaal principe van non refoulement? Deze onzekerheden en de afwezigheid van duidelijk afgebakende procedures maken de reddingsoperaties kwetsbaar en laten de vraag wie verantwoordelijk is onbeantwoord.

Het voorstel om de aanwezigheid van Frontex in de Middellandse zee te versterken, gekoppeld aan het voorstel om de samenwerking met Libië te versterken, wijst op de wil om het aantal patrouilles van het Europees agentschap te verhogen langs de kust van Tripoli en op het uitbesteden van het grensbeleid. Deze politiek zal leiden tot het indirect terugdringen van vluchtelingen naar Libië alwaar het algemeen bekend is dat de grondrechten van migranten met de voeten worden getreden. Dit is een manier om toekomstige “immigratiedrama’s” ver uit het gezichtsveld van de verontwaardigde Europese opinie te verbannen.

Op een uur waarop, eens te meer, de politieke verantwoordelijken van de Lidstaten en de Europese Unie menen dat de les die onthouden moet worden van de schipbreuk voor Lampedusa op 3 oktober is dat het noodzakelijk is om de bewaking van onze grenzen te versterken, is het tijd om zich tegen dergelijk hals over kop handelen te verzetten en luid te stellen dat : “bewaken” is niet “waken op”. Men ken niet tegelijkertijd de migranten “bewaken” als zijnde een stroom die gestopt moet worden en “waken op” migranten als zijnde mensen met nood aan bescherming. Derhalve, kan een politiek die strijdt tegen “clandestiene” migratie, nooit een politiek zijn die de mensenrechten respecteert.

Meer: