Panorama zorgde afgelopen week met “Privacy te koop” voor een sterke reportage over het tot stand komen van de nieuwe Europese privacywet. De nadruk lag op de lobbystorm die ervoor gezorgd heeft dat het oorspronkelijk wetsvoorstel zodanig werd afgezwakt dat het meer op maat van big business gesneden lijkt dan dat het effectief onze privacy beschermt. Het zal voor velen wellicht een eye-opener geweest zijn. Wie the making of van de nieuwe Europese privacyregels wat gevolgd heeft, zal wel niet verrast geweest zijn. De nieuwe wet is zo goed als afgerond en het is een jammerlijk gemiste kans geworden.
Het was wel interessant om Max Schram zijn verhaal over Facebook en het misbruiken van zijn privé-gegevens nog eens te horen doen. Hij deed ook uit de doeken hoe parlementairen hun amendementen schaamteloos copy-pasten uit de teksten van lobbyisten. De reportage volgde daarnaast onder meer Olivier Hoedeman van CEO op één van zijn boeiende lobbytours en liet Paul De Hert op zijn naar gewoonte bevlogen manier aan het woord. Zelfs Europees Commissaris Viviane Reding was redelijk to the point. Boeiend.
Louis Michel
Vooral deel 2 van de reportage was echter onthullend én verhelderend. Journalist Peter Brems had opgemerkt dat Louis Michel, éminence grise van de Belgische politiek en europarlementslid voor de MR, bij Lobbyplag op een eerloze tweede plaats stond voor het indienen van privacy-onvriendelijke amendementen. Toen Brems Louis Michel daarop aansprak, ontkende de europarlementariër eerst in alle toonaarden. Om een week later terug te krabbelen en de schuld in de schoenen van een overijverige medewerker te schuiven. Die zou zonder Michels medeweten een hele rits amendementen hebben ingediend, 229 in totaal waarvan niet minder dan 158 ronduit nefast voor de privacy waren. “Had ik die amendementen gezien, ik had ze nooit laten indienen”, beweerde Michel uiteindelijk.
Het was een bizar schouwspel. Een gepokt en gemazeld politicus als Louis Michel die zich gedroeg als een kind dat met zijn vingers in de honingpot betrapt werd en zich vervolgens in allerlei bochten wrong om terug in de gratie te komen. Het klonk allemaal heel erg ongeloofwaardig en gesteld dat het wel zou kloppen, dan werpt het een wel heel onsmakelijk licht op de manier waarop de Europese besluitvorming tot stand komt. Lobbyisten van de big business die via een medewerker de pen van een politicus vast houden, die vervolgens klakkeloos een wet amendeert. Politici die van het onderwerp nauwelijks iets afweten, zijn duidelijk een makkelijke prooi voor de gladde praatjes en glanzende brochures van big business die zich oh zo tekort gedaan voelt door een betere bescherming van onze privacy.
Die onwetendheid zou ook het beschamend moment in de reportage verklaren waarop Louis Michel – letterlijk tussen de soep en de patatten – aan Paul De Hert vroeg welke amendementen hij moest schrappen. Het was de perfecte illustratie dat Michel eigenlijk geen flauw benul had waarover het ging. Paul De Hert ontpopte zich tot een voortreffelijk lobbyist voor de goede privacy-zaak, maar eigenlijk was het de perfecte illustratie van de truken die ook de anti-privacy-lobby toepast.
Gebakken peren
Conclusie? Ofwel wist Michel van de amendementen en gebruikt hij zijn medewerker als zondebok. Ofwel wist hij echt van niets en is er een groot probleem in zijn entourage, die wetgevend werk verricht waar de baas niets van af weet. Voor insiders klinkt dat laatste in ieder geval weinig geloofwaardig. Wat er ook van zij, het resultaat is niet alleen een politiek probleem voor Louis Michel. Als we zien hoeveel amendementen copy-paste zijn van lobbyteksten, kunnen we er gerust vanuit gaan dat Michel niet de enige is die zich door de anti-privacy lobby heeft laten rollen. Het gevolg is wel dat we binnenkort opgescheept zitten met een Europese privacywet die op de maat van de vooral Amerikaanse big business gesneden is. Zij komen als grote winnaar uit het verhaal te voorschijn.
Voor de Europese Privacywet komt de Panorama reportage te laat. We kunnen alleen maar hopen dat ze aanleiding zal zijn om big lobby eindelijk aan banden te leggen, al was het maar door het lobbywerk transparanter te maken en duidelijk te maken welke banden politici hebben met het bedrijfsleven. Het zou de Europese politiek er enkel maar op vooruit helpen. Als daar in het verleden werk van zou gemaakt zijn, zaten we nu misschien niet opgescheept met een gedrocht van een Europese Privacywet.