Op 10 december 2013, niet toevallig ook International Human Rights Day, hebben 562 schrijvers uit meer dan 80 landen, waaronder 5 Nobelprijswinnaars, een oproep gelanceerd om onze burgerrechten en privacy te verdedigen tegen surveillance door bedrijven en regeringen. “Een samenleving die in de gaten wordt gehouden, is geen democratie meer”, zegt schrijver en mede-initiatiefnemer Ilija Trojanow.
In de afgelopen maanden is algemeen bekend geworden dat we op grote schaal in de gaten worden gehouden. Met een paar muisklikken kan de staat in uw mobieltje of tablet kijken, uw e-mail onderscheppen en zien wat u op sociale media doet en op internet opzoekt. De staat kan uw politieke voorkeuren en activiteiten volgen en verzamelt en bewaart uw gegevens – in samenwerking met internetbedrijven – om daarmee uw gedrag en consumptiepatroon te voorspellen.
De grondslag van de democratie is de onschendbaarheid van de individuele integriteit. Integriteit gaat verder dan alleen ons lichaam. Iedereen heeft het recht om in zijn of haar gedachten en persoonlijke omgeving en communicatie gevrijwaard te blijven van observatie en indringing.
Dit fundamentele mensenrecht is van nul en generlei waarde geworden doordat overheden en bedrijven misbruik maken van technologische ontwikkelingen voor grootschalig toezicht.
Iemand die in de gaten wordt gehouden, is niet meer vrij. Een samenleving die in de gaten wordt gehouden, is geen democratie meer. Als onze democratische rechten ook maar iets moeten voorstellen, moeten ze zowel in de virtuele ruimte als in de werkelijke ruimte van toepassing zijn.
- Toezicht schendt het privédomein en brengt de vrijheid van denken en meningsuiting in gevaar.
- Grootschalig toezicht behandelt iedere burger als een potentiële verdachte. Dat is een omverwerping van een historische verworvenheid, namelijk het vermoeden van onschuld.
- Toezicht maakt het individu transparant, terwijl de staat en het bedrijfsleven heimelijk opereren. Naar is gebleken, wordt van deze macht systematisch misbruik gemaakt.
- Toezicht is diefstal. Onze data zijn geen openbaar bezit, maar zijn van ons. Als ze worden gebruikt om ons gedrag te voorspellen, worden we van nog iets anders beroofd: van het principe van de vrije wil, dat cruciaal is voor democratische vrijheid.
Wij eisen voor alle mensen het recht om als burgers in een democratie zelf te beslissen in welke mate hun persoonlijke data wetmatig mogen worden verzameld, opgeslagen en verwerkt, en wie dat doet; het recht om informatie te krijgen over waar hun data zijn opgeslagen en hoe die worden gebruikt; het recht om die data te doen vernietigen als die op onrechtmatige wijze zijn verzameld en opgeslagen.
Wij doen een oproep aan alle staten en bedrijven om deze rechten te respecteren.
Wij doen een oproep aan alle burgers om in actie te komen en deze rechten te verdedigen.
Wij doen een oproep aan de Verenigde Naties om te erkennen dat het beschermen van burgerrechten in het digitale tijdperk van cruciaal belang is en een Internationale Digitale Grondwet op te stellen.
Wij doen een oproep aan alle regeringen om een dergelijke conventie te ondertekenen en na te leven.
Writers Against Mass Surveillance
De oproep is een initiatief van de schrijvers Juli Zeh, Ilija Trojanow, Eva Menasse, Janne Teller, Priya Basil, Isabel Cole en Josef Haslinger.
Hij werd ondertekend door 562 schrijvers en kunstenaars, waaronder Umberto Eco, Nick Cave, Nawal El Sadaawi, Amos Oz, Ian McEwan, Arundhati Roy, Paul Auster, Don DeLillo, Björk, Breyten Breytenbach en Henning Mankel. Ook 5 Nobelprijswinnaars zetten hun handtekening: Orhan Pamuk, J.M. Coetzee, Elfriede Jelinek, Günter Grass en Tomas Tranströmer.
Van Belgische zijde werd de oproep ondertekend door Gie Bogaert, Saskia De Coster, Patrick De Rynck, Jozef Deleu, Laurent Demoulin, Charles Ducal, Joris Gerits, Jos Geysels, Luuk Gruwez, Thomas Gunzig, Peter Holvoet-Hanssen, Elisabeth Marain, Pierre Mertens, Bart Moeyaert, Elvis Peeters, Erik Spinoy, Rik Torfs, Koen Van Bockstal, Walter van den Broeck, Miriam Van hee, David van Reybrouck, Annelies Verbeke, Paul Verhaeghe, Roel Verschueren, Erik Vlaminck, Georges Wildemeersch, Carl Norac en Joke van Leeuwen.
De volledige oproep kan je vinden op change.org/surveillance.