William Seward Burroughs – schrijver, performer, junkie, cultheld en nog zoveel meer – zou op woensdag 5 februari 2014 honderd jaar geworden zijn. Daar werd in de media ruim bij stil gestaan en zelf willen we de gelegenheid ook niet laten voorbijgaan, ook al ligt het verband tussen Burroughs en surveillance misschien niet direct voor de hand. Toch zijn er genoeg linken te leggen om ons (voor zover dat nodig zou zijn) een alibi te verschaffen om deze briljante gek ook in deze kolommen op te voeren.
Uiteraard te beginnen met de verwijzing die Gilles Deleuze naar William Burroughs maakte in zijn klassieke (en voor het ontstaan van datapanik.org cruciale) essay “Post-scriptum sur les sociétés de contrôle“: “These are the societies of control, which are in the process of replacing disciplinary societies. “Control” is the name Burroughs proposes as a term for the new monster, one that Foucault recognizes as our immediate future.” Het waren profetische woorden van de Franse filosoof, die in 1990 spinnenweb van surveillance voorafspiegelden waar we vandaag in verstrikt geraakt zijn.
We kunnen ook verwijzen naar Burroughs’ Pistol Poem No. 2: “Who Controls The Control Men?” en ook wel Pistol Poem No. 3: “Power Is Often Very Quiet”. Of naar een boek als Naked Lunch dat tot de verbeelding blijft spreken, met zijn vervreemdende taal en zijn onnavolgbare fantasieën die ons meetronen naar de schemerwereld van Interzone.
Er is zoveel aan William Burroughs te (her)ontdekken. Hij schreef over de manier waarop het individu gecontroleerd en kort gehouden werd. Maar het ging Burroughs op alle gebieden vooral om vrijheid, om de (on)mogelijkheid om alternatieven te kunnen leven, om tegendraadsheid als levenshouding. Lees er bijvoorbeeld Darran Anderson in The Quietus op na, over “the lifetime’s work of a true genius and a true bullshit artist, and how – on issues as pressingly contemporary-seeming as censorship, surveillance and the War on Drugs – his work is as relevant now as it’s ever been.” Of een iets oudere tekst van Siebe Thissen over William Burroughs’ werk en de invloed op subculturen. “Aan het einde van zijn leven, na een heftige sessie in een indiaanse zweethut onder het toeziende oog van een heuse sjamaan, ontdekte Burroughs eindelijk hoe die ‘Ugly Spirit’ eruit ziet. ‘The Ugly Spirit’ bevindt zich diep in een ieder van ons, een ongekende kracht, ontstaan uit het internaliseren van disciplinerende en koloniserende mechanismen die ons tot politieagenten van een gigantische controlemaatschappij hebben gemaakt.”
Of luister gewoon hieronder naar de Klara Late Night Special, want William Burroughs is ook genieten van zijn stem en zijn verschijning.