Over het Internet Ungovernance Forum in Istanbul

“In an ideal world, governments would respect the free speech rights of their citizens enough to not filter their Internet communications. Sadly, we do not yet live in that world. Perhaps in time, governments will realize that the serious cybersecurity and foreign-surveillance threats posed by censorship equipment outweigh whatever supposed benefits of national stability and control that they bring.”  – Edward Snowden in zijn tekst voor het Internet Ungovernance Forum

snowden-at-iuf

Van 2 tot 5 september vond in Istanbul het negende Internet Governance Forum (IGF) plaats. Plaats voor kritische stemmen was echter niet voorzien. Reden genoeg voor die critici om een paralelle event te organiseren, het Internet Ungovernance Forum (IUF). Op die agenda was wél plaats voor topics als censuur, surveillance, netneutraliteit en een voor iedereen toegankelijk internet.

EDRi-lid en co-organisator van het IUF Alternative Informatics Association zorgde voor een kort verslag. Maar hieronder nemen we een uitgebreider verslag over dat oorspronkelijk verscheen op de blog van Reële Democratie Nu! – Gent.

Hoe het begon

Voor het eerst sedert haar oprichting door ICANN in 2006, ging het Internet Governance Forum (IGF) dit jaar gepaard met een protestforum, het Internet Ungovernance Forum.

Tot nu toe waren internetprotesten overal ter wereld vooral gericht tegen staten en internationale organisaties die internetvrijheid en netneutraliteit wilden inperken of tegen staten en privé-bedrijven die inbreuken pleegden op online privacy. Maar deze keer was de kritiek in de eerste plaats gericht tegen de manier waarop het internet beheerd wordt. Zo stond het in de aankondiging van het Internet Ungovernance Forum:

“We zien dat de meest urgente problemen van het internet op het IGF niet de aandacht krijgen die ze zouden moeten krijgen. Door het “multi-stakeholderism” format krijgen zij die in de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor die problemen – namelijk overheden en bedrijven – een plek op het IGF die ze niet verdienen. Daarom hebben we beslist om zelf het initiatief te nemen om het internet zoals we het kennen te verdedigen en om een ruimte te creëren voor initiatieven en activisten uit de civil society.”

Eigenlijk waren de organisatoren zelf verrast over de wending die hun initiatief nam, zoals ook te lezen is in de openingsstatement (pdf):

“Wat begon als een idee voor een feestje in de plaatselijke hackerspace, omdat al onze voorstellen voor een workshop door het IGF waren afgewimpeld, is uitgegroeid tot iets dat veel groter is dan we ooit hadden kunnen dromen. Iets wat in Turkije eigenlijk geen verrassing mag zijn. Hier groeien de zaken makkelijk boven je hoofd.”

Wikileaks en de onthullingen van Snowden over de afluisterpraktijken van de NSA waren dé gebeurtenissen die de slapende internauten dwongen om van koers te veranderen. Het zal daarom wel geen verrassing zijn dat we onder de keynote sprekers Edward Snowden, Julian Assange en Jacob Appelbaum terug vinden. Video’s hiervan kan je bekijken via Leak Source.

Vrijheid van meningsuiting bedreigd in Turkije

twitter-censored

In Turkije blijft de levendige grassroots beweging die ontstond op en rond het Gezi park en het Taksim plein een belangrijke rol op de achtergrond spelen. Neem maar een kijkje bij Everywhere Taksim, Erkan’s Field Diary of Temporal. Heel wat bureaucraten zullen zich op wel eens hoofdschuddend afgevraagd hebben hoe het IGF het in zijn hoofd gehaald heeft om een dergelijke bijeenkomst net in Istanbul te plannen.

In de maanden die aan het IGF vooraf gingen, hebben mensenrechtenactivisten verschillende keren gewezen op recente schendingen van de mensenrechten bij het onderdrukken van de protesten en de steeds sterker wordende neiging om sociale media als Twitter te censureren. Die hebben van Turkije een wel heel bijzondere plek gemaakt voor een bijeenkomst die sterk de nadruk legt op de relatie tussen het wereldwijde internetbeleid en de mensenrechten.

Recent nog merkte Reporters Without Borders op Turkije op een trieste 154ste plaats staat in de 2013 World Press Freedom Index. Ze wijzen er ook op dat dit niet bepaald nieuw is. Vorig jaar vond de bijeenkomst plaats in Indonesië dat op plek 132 stond en in 2012 zelfs in Azerbeidzjan dat op 160 in de Index stond.

De organiserende Alternative Informatics Association gaf in juni 2013 al aan dat er nood was aan “social media resistance“. De quote hieronder maakt duidelijk dat internetvrijheid iets is waar in een heleboel landen voor moeten gevochten worden, ook in landen waarvan we denken dat ze vrij zijn.

“De golf van verzet die begon bij Gezi Park op 29 mei (JAAR?) in Istanbul en zich sindsdien over heel Turkije verspreid heeft, toont opnieuw de nauwe verwevenheid tussen real-time communicatie op sociale media en sociale bewegingen. Tijdens de protesten waren sociale media de primaire informatiebron, terwijl de mainstream media uitblonken in desinformatie en stilzwijgen. Maar belangrijker nog, sociale media zijn onmisbaar geworden als bron van informatie bij het organiseren van acties en protesten, bij samenwerking met andere nationale en internationale groepen, bij het betuigen van solidariteit, het verzamelen van bewijsmateriaal tegen de veiligheidstroepen en het geven van medische en juridische bijstand.
(…)
In een interview verklaarde de minister-president dat sociale media “een bedreiging voor de samenleving” en “een vat vol laster en leugens” zijn. Vice-premier Bulent Arinc stelde dat sociale media broeihaarden van massamanipulatie zijn en dat de overheid de mogelijkheid moet hebben om ze te blokkeren of af te snijden als ze dat wil. Het meest betreurenswaardige aan de verklaring van Arinc, is het openlijke dreigement van de overheid om de fundamentele vrijheden die verbonden zijn aan het internet in te perken. Maar de dreigementen beperkten zich niet tot wettelijke beperkingen. Ali Sahin, raadgever van de AKP voor sociale media, beweerde dat “een valse tweet gevaarlijker is dan een autobom. Wettelijke regelingen ten aanzien van sociale media zijn een must.” Hij zinspeelde op een overeenkomst die er zat aan te komen om het internet te controleren op basis van twijfelachtige juridische gronden met disciplinaire maatregelen.”

De doelstellingen

De internauten in Istanbul stellen helder en simpel voor om van de ivoren toren af te dalen waarin veel internauten de laatste jaren vertoefd hebben. We putten nog eens uitgebreid uit de welkomtekst, omdat ze toont dat het om een serieuze koerswijziging gaat:

“Turkije is geen alleenstaand geval. Er is vandaag een rechtstreeks verband tussen de manier waarop staten en bedrijven mensen en onze natuurlijke rijkdommen behandelen; de misnoegdheid die uitgedrukt wordt op pleinen over de hele wereld en de strijd tegen surveillance en censuur. Daarom dachten we dat er nood was een forum om de scheidslijnen te bediscussiëren die ons verhinderen om de punten te verbinden. Dit is onze oorspronkelijke lijst van scheidslijnen die wilden aankaarten:

Scheidingslijn 1: We zijn reeds lang het punt gepasseerd waarop het nog zin heeft om een onderscheid te maken tussen online en offline. “Het internet” staat niet los van de “fysieke” wereld. De zogenaamde “smokkelaars” die vermoord werden in Roboski waren niet online, toch maakt hun tragisch lot deel uit van onze strijd. Het is niet voldoende om enkel “digitale mensenrechten” te eisen. We moeten simpelweg fundamentele rechten en rechtvaardigheid eisen.

Scheidingslijn 2: Het is niet redelijk om het internet los te zien van andere openbare infrastructuur. We moeten erkennen dat wat het informatie betekent voor de internet activist, dezelfde betekenis heeft als het zaad voor de milieu-activist of als de openbare ruimte voor de stadsactivist enzoverder. Al deze bewegingen strijden tegen bedrijfsmonopolies en hun handlangers bij de overheid. Onze rechten kunnen we best heropeisen in solidariteit met deze strijden.

Scheidingslijn 3: Er bestaat een ernstige kloof tussen diegenen die technologieën ontwikkelen en diegenen die het “internetbeleid” uitstippelen. Beide groepen klagen meestal over elkaar. Maar wij kunnen best op een kritische manier naar beide kijken. Ook al zijn ze soms het activisme gunstig gezind, toch is het makkelijk om in technocratische “oplossingen” te vervallen wanneer we ijveren voor een ander beleid. We vragen ons af wat die technocraten gaan doen om hun gesloten netwerken open te breken en aan een internet voor iedereen te werken.”

Dit is uiteraard een radicale agenda, die stelt dat de digitale kloof als een sociaal probleem gezien moet worden.

De deelnemers

Bij elk bezoek aan de website van het Ungovernance Forum kon je de lijst van deelnemers zien groeien. Opvallend was dat drie organisaties die reeds vanaf het prille begin van het internet actief een vrij internet verdedigden (en dat ook in de jaren tachtig en negentig bleven doen) er ook hier al snel bij betrokken waren: APC (Association for Progressive Communication), CCC (de Chaos Computer Club) en EFF (Electronic Frontier Foundation). Hun aanwezigheid hoeft hier niet te verwonderen, ook al waren APC en EFF ook op het officiële IGF aanwezig.

Andere deelnemers aan het Ungovernance Forum waren AccessNow, Alternative Informatics Association, Article19, Association for Digital Rights and Freedoms, Chamber of Electrical Engineers, European Digital Rights (EDRi), Internet Technologies Association, Istanbul HackerSpace, Linux Users Association, Open Rights Group, Tactical Tech en Web We Want.

Verschillende van die organisaties namen ook deel aan het officiële IGF. Tactical Tech bracht IGF en IUF zelfs samen op één webpagina, als was het om te tonen dat beide fora hetzelfde thema behandelen maar een duidelijk andere invalshoek hanteren. Maar om alle mogelijke verwarring tussen het IGF en IUF te counteren, werd een speciale workshop georganiseerd rond governance en ungovernance: Governance or Ungovernance, A Strategy Workshop for Internet Activists. De live stream van die workshop kan je hieronder bekijken.

http://www.youtube.com/watch?v=2nuUQeQbg20

Andere live streams zijn te vinden via capul.tv.

Activiteiten en thema’s van het IUF

Een deel van het programma werd voorbereid door de organisatoren, maar verschillende workshops werden voorgesteld door de bezoekers. Er vond zelfs een discussie plaats tussen London en Istanbul over “shaping the web we want” (zie verder).

De vier panels die door de organisatoren werden voorbereid:

  • Internet and Human Rights in Turkey – video streaming
  • Solidarity Against Dispossession in the City and on the Internet
  • Citizen Journalism and Alternative Media – video streaming
  • Surveillance & Net Neutrality – video streaming

Verder waren er nog verschillende workshops over onder meer cryptografie en gegevensbescherming. Hier geven we nog een overzicht van de workshops.

  • Milton Mueller, IANA transition and the role of states in Internet governance
  • Katitza Rodriguez and Amie Stepanovich, Strategic Meeting Planning a Week of Action Against Mass Surveillance: The 13 Principles Surveillance Coalition Informal Meeting
  • John A. Sweeney, Future(s) of the Internet
  • Gökhan Yücel, Digital Diplomacy and Internet Governance
  • Fatma Zengin, Internet safety & Child Abuse
  • Walid Al-Saqaf, Internet Censorship During the Arab Spring and Ways to Circumvent them
  • Andrii Paziuk, Information control and propaganda: two sides coin of totalitarism
  • Barkın Kılıç, Network Traffic Monitoring and Tunneling for Censorship
  • Transparency Int, Internet, from privacy to surveillance technologies
  • Amalia Deloney, Net Neutrality

Hoe geven we vorm aan het web dat we willen

Tijdens het IUF wisselden deelnemers aan het Ungovernance Forum in Istanbul en deelnemers aan een Web We Want Festival Think-In in London online ook ideeën uit over the Web We Want. Wat is de toekomst van het internet en hoe kunnen we die vorm geven? Het zijn vragen die tijdens het IUF centraal stonden en die verder geëxploreerd werden via #WebWeWantFest en tijdens het Festival verder bediscussieerd zullen worden.

Meer lezen

Tot slot nog een lijstje met literatuur rond de thema’s die tijdens het IUF centraal stonden. Te beginnen met de sources of discontent die door de organisatoren zelf werden voorgesteld.

 

Wie een woordje Spaans leest, kan ook terecht bij Technokultura Vol 11, No 2 (2014): Global Surveillance and Forms of Resistance? In het Engels vind je meer bij Tripple C Vol 12, No 2 (2014).

Nog meer aanbevolen lectuur:

Een beknopt overzicht van de manier waarop het internet beheerd wordt, vind je op de Wikipedia pagina’s Internet Governance en Internet organizations.