Nu zelfs president Obama zich in de VS heeft uitgesproken voor netneutraliteit, is het een van dé issues van het moment geworden. Het is een stevige steun in de rug voor de meer dan 35 organisaties uit 19 landen die een nieuwe campagne gelanceerd hebben. Daarmee willen ze het belang van netneutraliteit nog eens extra in de verf zetten. Het open internet heeft immers mee gezorgd voor ongekende creativiteit, innovatie en toegang tot kennis en tot andere sociale, economische, culturele en politieke kansen over de hele wereld.
Netneutraliteit vereist dat het internet een open platform blijft, waarop aanbieders alle inhoud, toepassingen, en diensten gelijk behandelen, zonder discriminatie. Dat open internet staat vandaag onder zware druk van machtige service providers die willen beslissen hoe gebruikers toegang krijgen tot delen van het internet. Op die manier wordt echter afbreuk gedaan aan de fundamentele openheid van het internet.
De coalitie zal op thisisnetneutrality.org tips en tools bieden voor activisten, academici, beleidsmakers en technologen die mee een open internet willen verdedigen. In het lijstje van initiatiefnemers vinden we uiteraard usual suspects als Access, Bits of Freedom, La Quadrature du Net, EFF of EDRi terug. Maar ook minder voor de hand liggende namen als Greenpeace of PEN International en organisaties uit Zuid-Korea, Venezuela, Nigeria, Kenia, Bangladesh of Colombia. De lijst toont vooral dat een open internet geen westers luxeprobleem is, maar wereldwijd een zaak van burgerrechten geworden is. In de woorden van Claudio Ruiz van het Chileense Derechos Digitales klinkt dat zo:
“This coalition understands that net neutrality is not just a technical issue but also a fully political one. It’s not just a consumers issue but a substantive one. Chile and Peru have groundbreaking net neutrality law provisions and the Inter-American system of human rights sees net neutrality as a human rights issue. Its presence can guarantee fundamental rights such as freedom of expression and privacy for citizens worldwide, and therefore its defense has to be global.”
Europa, Nederland, België
De lancering van de campagne komt er op een moment dat ook in Europa netneutraliteit opeens weer op de voorgrond komt. Daar onderhandelt de Raad van Ministers van de EU momenteel over het voorstel voor netneutraliteit van de Europese Commissie en de daarop voorgestelde amendementen van het Europese Parlement. Gelekte documenten suggereren echter dat die Raad van Ministers misschien toch de deur wil open zetten voor prijsdiscriminatie en een internet van twee snelheden. Internetaanbieders zouden straks voorrang kunnen verlenen aan bepaalde diensten als ze dat in het contract met de eindgebruiker hebben gezet. Als dat er door komt, zou dat slecht nieuws zijn voor internetgebruikers in de EU. Het zou ook de netneutraliteit in Nederland, waar het principe als één van de eerste landen ter wereld wettelijk verankerd werd, onder druk zetten.
Opvallend aan de coalitie van voorvechters van netneutraliteit, is dat België nergens in het lijstje voorkomt. Geen enkele organisatie voelt zich voorlopig blijkbaar geroepen om het netneutraliteit ook in België (en vanuit een Belgische context in Europa) te verdedigen. Nochtans staat ook hier netneutraliteit al een aantal jaar op de agenda. In 2011 werden vanuit verschillende politieke hoeken wetsvoorstellen ingediend. Een gezamenlijk voorstel van CD&V, N-VA en PS leunde daarbij zelfs sterk aan bij de Nederlandse regelgeving rond netneutraliteit. Maar blijkbaar is dat wetsvoorstel een stille dood gestorven. Wel werd er in 2013 in opdracht van de FOD Economie nog een uitgebreide studie (pdf) uitgevoerd naar netneutraliteit in België. Ook tussendoor stak het principe nog af en toe de kop op, onder meer in discussies met isp’s als Telenet. Het is dus zeker niet zo dat er in België geen belangstelling voor netneutraliteit is. Met de wereldwijde coalitie die het debat nu nog steviger op de agenda wil zetten, lijkt de tijd ook in België rijp om op het gebied van netneutraliteit een stap vooruit te zetten. Wie wil?