We kennen allemaal de mensonwaardige toestanden in de “jungle van Calais”. Geïmproviseerde hutten en schamele tentjes waar duizenden sans-papiers moeten overleven in een semi-sloppenwijk zonder water, elektriciteit, verwarming of degelijk dak boven het hoofd.
Die schrijnende beelden van modder en vuilnis zouden binnenkort tot het verleden moeten behoren. De Franse autoriteiten zijn deze week begonnen met de geleidelijke afbraak van het tentenkamp. Bulldozers en oproerpolitie moeten de weg vrij maken voor een containerdorp, waar betere hygiëne- en leefomstandigheden gegarandeerd worden.
Er zal toegang tot water en elektriciteit zijn en op het gebied van hygiëne en dergelijke zal het containerdorp inderdaad een serieuze verbetering betekenen, zeker voor de gezinnen met kinderen die nu in schrijnende omstandigheden moeten overleven.
Maar op een ander gebied is het containerdorp voor de vluchtelingen dan weer een stap die ze niet willen zetten. De reden hiervoor wordt het duidelijkst verwoord door de bewoners van het tentenkamp zelf. Eén van hen noemde het tentenkamp “une espace ouverte”, terwijl voor hem het containerdorp “une espace fermée” is. Een ander vergeleek het containerdorp onomwonden met een gevangenis.
Een containergevangenis
Waar die vergelijking vandaan komt, wordt in het lang en het breed uit de doeken gedaan op Mediapart. Het begint met het hekwerk dat het containerdorp omsluit en met de bewakingscamera’s die overal opgesteld staan. De containers zelf zijn krap bemeten, met nauwelijks meer dan 1 m² per persoon. In het containerdorp ontbreken ook de gemeenschappelijke ruimtes die er in het tentenkamp wel waren.
De toegang tot dit alles wordt verzekerd door een biometrische lezer die werkt met de geometrische kenmerken van een hand. Als reden voor dat laatste wordt enkel opgegeven dat dit “een praktisch systeem” zou zijn. Maar de schrik bij de vluchtelingen is groot dat die handafdruk gelijk zou staan met het afgeven van hun vingerafdrukken, waardoor ze verplicht zouden worden om in Frankrijk asiel aan te vragen en niet langer richting Groot-Brittannië zouden kunnen.
De verantwoordelijken van het containerdorp hebben blijkbaar gekozen voor een project dat het uitzicht van een gevangenis heeft en waar veiligheidsprocedures gebruikt worden die voor de vluchtelingen weinig goeds voorspellen. Dat verklaart voor een goed deel waarom de meeste bewoners van de jungle van Calais ofwel weigeren om hun tenten te verlaten, ofwel ondertussen richting Grande-Synthe nabij Dunkerque verhuisd zijn. Het is vooral omdat de vluchtelingen schrik hebben van de containergevangenis van Calais.
Verborgen agenda
Achter het lovenswaardige initiatief voor een betere huisvesting, gaat een andere agenda schuil. De laatste maanden worden de vluchtelingen aan een dubbele strategie onderworpen. Ofwel worden ze opgesloten in gesloten centra die liefst zo ver mogelijk van Calais verwijderd zijn. Ofwel worden ze voor korte tijd overgebracht naar centra die ergens in the middle of nowhere gelegen zijn. Telkens met de bedoeling de vluchtelingen te ontmoedigen om naar Calais terug te keren en de oversteek naar Groot-Brittannië te maken.
Het containerdorp past perfect binnen deze ontmoedigingsstrategie. Om de containers te plaatsen werden in verschillende fases een kleine duizend tenten plat gegooid en het is de bedoeling op korte termijn alle tenten te verwijderen. Daardoor zouden vluchtelingen in de buurt van Calais enkel nog terecht kunnen in de door de overheid gecontroleerde containers. Of toch die waarvoor de beperkte plaatsen voorzien zijn. De vraag blijft dan alleen nog waar de anderen naartoe trekken?
Lees het volledige verhaal bij Mediapart: Les containers de la honte
Présenté comme « humanitaire », le nouveau camp de Calais est entouré d’un enclos, vidéo-surveillé, contrôlé par un système biométrique, sans eau, ni douche, ni possibilité de cuisiner. Les réfugiés disent qu’il ressemblent à une prison et beaucoup refusent d’y aller. Ils ont raison : derrière ces rangées de containers chauffés se dessine un piège sécuritaire.