In een van haar columns pleit Karin Spaink voor een andere aanpak van radicalisering. Burgerrechten versterken, zorgen dat de politie in de wijk staat, geld pompen in onderwijs en burgerzin versterken. Het is een heilzamer weg dan die van nog meer controle en nog meer surveillance.
Omdat dit soort tegenstemmen zo zeldzaam is, nemen we de column hieronder integraal over. Het origineel vind je hier op de website van Karin Spaink.
Karin Spaink: Nog meer controle is een heilloze weg
Na al die aanslagen lijkt het duidelijk: voor de veiligheid dienen we meer vrijheid in te leveren. Meer controle op ieders gedrag, uitlatingen en ideeën; meer dataverzamelingen en die onderling beter koppelen; meer bewaking, meer mensen eruit pikken. Streng optreden jegens iedereen die van het gemiddelde afwijkt.
Alleen doen we dat al vijftien jaar lang, en het helpt geen sikkepit. Het verzamelen en kruisen van data leidt er hooguit toe dat de macht van de overheid toeneemt, dat individuele burgers kwetsbaarder worden, en de kans op pijnlijke fouten toeneemt. (Digitale systemen zijn weinig vergevingsgezind, ook als de vergissing hun makelij is.)
Ik vermoed dat meer surveillance er juist voor zorgt dat burgers passiever worden. Je meldt iets dat je zorgen baart niet bij de politie, omdat ‘het systeem’ dat toch zelf wel zal signaleren? Veiligheid wordt iets dat de overheid voor ons regelt, iets wat we passief ondergaan; en niet langer iets dat we met ons allen beheren en vormgeven.
Uit tal van rapporten blijkt dat al die controle niets uithaalt tegen aanslagen: geen enkele is erdoor voorkomen. Erger: bijna iedereen die de laatste jaren betrokken geweest is bij een grote aanslag, stond al op de radar van de politie. Massasurveillance levert simpelweg te weinig op.
We creëren intussen een klimaat waarin mensen anderen gaan verdenken zuiver vanwege hun kleur, hun religie of hun kledij. Waarin alle moslims moeten boeten voor de extremistische groeperingen die hun religie perverteren – en die overigens onder moslims meer slachtoffers hebben gemaakt dan onder aanhangers van welke andere overtuiging ook. Waarin zelfs mensen die op de vlucht zijn geslagen voor datzelfde extremisme door steeds meer Europeanen worden gewantrouwd.
Laten we het in hemelsnaam eens anders proberen. Burgerrechten versterken, in plaats van die verdacht te maken. Zorgen dat de politie in de wijk staat, voor iedereen toegankelijk en aanspreekbaar is. De aandacht verleggen naar rechercheren, naar netwerken opbouwen, naar ontvankelijk zijn voor signalen.
Wat we verdacht moeten maken, is elke vorm van radicalisering en het vergoelijken ervan. Of het nu gaat om ‘vaderlandslievende’ mannen die menen een eigen knokploeg te moeten starten om ‘onze’ vrouwen te beschermen, of om Erdoganfans die hetzes starten tegen Nederlandse Turken en hun bedrijven omdat ze Gülen-aanhangers zouden zijn; om mannen die Ebru Umar bespugen, of mensen die alle moslims het land uit willen hebben. Voor zulk extremisme zou hier geen plaats moeten zijn.
Laat ons geld pompen in onderwijs en de burgerzin versterken. We moeten banden smeden en versterken, niet ons terug trekken op onze eilandjes en ons eigen vermeende gelijk.
Nu terrorisme een franchise-onderneming is geworden in plaats van een plan dat van bovenaf wordt aangestuurd, kan veiligheid alleen bestaan als we daar zelf deel van uitmaken.