Een paar dagen geleden raakte bekend dat de federale politie iedereen die een ticket voor Tomorrowland kocht preventief door de Algemene Nationale Gegevensbank gejaagd heeft. Jan-Willem Lust van deJuristen legt in een opiniebijdrage uit waarom dit soort praktijken niet door de beugel kan. Hij noemt het (terecht) een actie zonder transparantie, inzicht en de nodige justificatie.
De screening van Tomorrowland-gangers doet afbreuk aan deze rechtsstaat
Volgende week is het zover. Op donderdag 20 juli gaat Tomorrowland 2017 van start. Dit is de hoogmis voor elke liefhebber van dance, house, hardstyle en andere vormen van elektronische muziek. Verspreid over twee weekends zullen ongeveer 400.000 muziekliefhebbers van over de hele wereld het festival bezoeken. Er is daarnaast een grote groep mensen die na de ticketverkoop ontgoocheld zijn achtergebleven omdat ze geen felbegeerd toegangskaartje konden bemachtigen. Sinds gisteren telt deze groep 37 nieuwe leden.
De federale politie heeft het op zich genomen om een screening te doen van alle festivalgangers. Diegenen bij wie onregelmatigheden werden vastgesteld wordt de toegang tot de camping en het festivalterrein ontzegd. Een magere troost: het ticket zal worden terugbetaald.
De politie bestempelt haar werk als volgt: “Naast fysieke betonblokken creëren we nu ook digitale betonblokken.”
Naast het verkrijgen van de nodige toestemming om de screening te gaan doen, menen ze bij de federale politie dat ze niet over één nacht ijs zijn gegaan en enkel in het geval van een reële dreiging voor de veiligheid op het festival actie hebben ondernomen. In de communicatie wordt onder andere verwezen naar een toestemming van de Belgische Privacycommissie. Maar die meldt dat ze helemaal niet op de hoogte was van de actie en meent zelfs dat er een wettelijke basis ontbreekt. Inmiddels zouden gesprekken opgestart zijn om de kwestie te onderzoeken.
Een beperking op de privacy is enkel en alleen toegelaten als de wet dit zo voorziet en als het een rechtsgeldig doel heeft. De openbare veiligheid garanderen, is een rechtsgeldig doel om een beperking op de privacy te rechtvaardigen. Daarnaast moet de beperkende maatregel evenredig zijn met het doel dat men nastreeft. We moeten ons dus afvragen of deze maatregel niet verder gaat dan noodzakelijk.
Mathematisch risico
De actie gaat overduidelijk een stap te ver. Je kunt op zijn minst al in vraag stellen op welke basis de gedupeerden hun toegang geweigerd werd. Gaat het hier om lichte of om zware feiten? Gaat het om een arbitraire beoordeling of een vaste maatstaf? Als we die vraag even in het midden laten, kun je je ook de bedenking maken dat wie vrij is om naar Tomorrowland te gaan op dit moment geen straf uitzit.
Als het dus enkel gaat om zware dossiers, zoals geclaimd wordt, worden deze mensen gesanctioneerd op basis van gepleegde feiten waarvoor reeds een straf werd uitgezeten. Indien niet, gaat het om feiten die nog niet bewezen zijn. Mensen die nog niets verkeerd gedaan hebben de toegang ontzeggen, puur op basis van een mathematisch risico en zonder toestemming of grondslag om dat mathematisch risico te kunnen berekenen, doet afbreuk aan alles waar deze rechtsstaat voor zou moeten staan.
Tot mijn ergernis is het een gewoonte geworden dat de overheid op spitsvondige manieren en op regelmatige basis zich inmengt in onze private levenssfeer in het kader van de nationale veiligheid. Dit excuus kan niet elke keer gebruikt worden. Een bestraffing die louter berust op kans is overigens helemaal afschrikwekkend en een gevaarlijk precedent. Wederom gaat het om een actie zonder transparantie, inzicht en de nodige justificatie. Volgende keer beter?