We hebben het even stil moeten houden, maar nu is het dus officieel. De zogenaamd slimme ANPR-camera’s en het Europees fenomeen state hacking zijn de ‘winnaars’ van de Big Brother Awards 2017. ANPR kreeg de meeste stemmen voor de publieksprijs; state hacking werd gekozen door een jury van experts. De prijzen werden uitgereikt door stand-up comedian Nigel Williams tijdens een speciale ‘privacy-conference’, georganiseerd door de Liga voor Mensenrechten.
Al uw verplaatsingen zijn verdacht
De slimme camera’s werden genomineerd door uw allereigenste datapanik. We zijn dan ook zeer tevreden dat het brede publiek ons daarin gevolgd is. Het toont alleszins dat er een heleboel mensen zijn die ongerust zijn over de evolutie om al onze verplaatsingen te registreren en bij te houden. ANPR-camera’s waren de rechtstreekse aanleiding voor de nominatie, zeker nu ze gekoppeld worden aan steeds meer databanken. De plannen om de gegevens een jaar lang bij te houden en de camera’s te koppelen aan gezichtsherkenning zijn extra redenen om zich zorgen te maken.
Maar we hebben de nominatie ook breder willen open trekken. Er zijn nog een heleboel andere ontwikkelingen (van nummerplaatparkeren tot het bijhouden van passagiersgegevens) die er voor zorgen dat op de duur al onze verplaatsingen gecontroleerd kunnen worden. Dergelijke massale surveillance van onschuldige burgers is niet alleen ongrondwettelijk, maar vormt ook een bedreiging voor onze rechten en vrijheden.
De award sterkt ons alvast in de overtuiging dat er nood is aan een kritische blik op deze ontwikkelingen en dat we ons niet hoeven neer te leggen bij dit hoogtechnologisch spinnenweb dat ongeziene mogelijkheden biedt om elke burger individueel te volgen. Maar het is evenzeer zo dat er behoefte is aan meer bewustmaking om burgers duidelijk te maken dat het in sneltreinvaart de foute kant opgaat. We denken dat er met de award alvast een stap in die richting gezet is.
Overheidshacking krijgt Juryprijs
De jury van haar kant stemde voor de Europese trend van ‘state hacking’: praktijken waarbij een overheid door het gebruik van zogenaamde ‘malware’ digitaal inbreekt bij haar burgers. Ook België nam in maart 2017 een wet aan (de Wet op de Bijzondere Inlichtingenmethoden) die autoriteiten ruime bevoegdheden toekent om zich toegang te verschaffen tot elektronische toestellen van burgers. Anders gezegd: België heeft de meest indringende vorm van hacking gelegaliseerd.
Kirsten Fiedler, directeur van EDRi, die dit ‘state hacking’ door de Europese overheden voor de BBA nomineerde, stelt: “Overheidshacking tast de privacyrechten van burgers aan op een nieuwe en bijzonder invasieve manier. Maar het ondermijnt ook de veiligheid op internet. Denk maar aan de recente WannaCry-aanval.”
De drie overige nominaties, die geen BBA in de wacht konden slepen, waren Smart Cities, de BOM-wet en de massale screening van Tomorrowland-festivalgangers.
“Het leven is een grote catwalk met veel camera’s”
De Awards werden uitgereikt door Nigel Williams tijdens een speciaal voor de gelegenheid geschreven ‘privacy conference’. Overheden kregen er van de stand-upcomedian een stevige, maar humoristische, veeg uit de pan. Overheden weten immers alsmaar meer over burgers en overschrijden daarbij vaak een rode lijn. “Het leven is een grote catwalk met veel camera’s”, vatte Nigel Williams bondig samen. “Data zijn de nieuwe steenkool, maar datamijnwerkers zitten niet ondergronds. Ze zitten in een schemerzone.”
