Remember het Passenger Locator Form, kortweg PLF, dat we tijdens de covid-crisis moesten invullen als we ergens naartoe wilden reizen? Voor de meesten onder ons was het een bron van ergernis, niet alleen wegens de administratieve overkill maar vooral omwille van de verregaande inbreuk op onze privacy. Naast een naam, rijksregisternummer en adres moesten immers ook de precieze reisbestemming, de nummerplaat van de auto of het nummer van de vlucht of trein ingevuld worden.
Toen werd beloofd dat het PLF slechts een tijdelijke covidmaatregel zou zijn die na de pandemie terug zou afgevoerd worden. Nu blijkt ook dat weer een loze belofte te zijn, zoals dat het geval is met het merendeel van de maatregelen die onze privacy schenden. Eens die ingevoerd zijn, is het verdomd moeilijk om er weer vanaf te geraken – ook al zijn die maatregelen hoogst omstreden.
Zo ook met het Passenger Locator Form, want daarover heeft het parlement nu een wet goedgekeurd die, volgens een van de eerste zinnen in het ontwerp, “een wettelijke basis legt voor reisbeperkingen buiten een periode waarin de pandemiewet van toepassing is”. Lees: het PLF en zelfs een inreisverbod kan voortaan te pas en te onpas verplicht worden, zonder dat daar een reden (zoals een epidemische noodtoestand) voor bestaat.
Er is dan ook heel wat terechte verontwaardiging. UGent-professor Tijl De Bie postte op X/twitter: “Fundamentele vrijheden komen te voet en gaan te paard”. Ook privacy-activist Matthias Dobbelaere-Welvaert reageerde: “Nul transparantie, nul rekenschap. Wat een farce.” En De Morgen-commentator Bart Eeckhout is al even scherp: “Regeringsbronnen noemen de reisverbodwet een formaliteit. Ik noem het woordbreuk.”
Bart Eeckhout wijst er op dat de bijdrage van het PLF, en zelfs van inreisverboden in het algemeen, aan de strijd tegen de pandemie sterk genuanceerd mag worden. Om nog maar te zwijgen over de privacyrisico’s bij het registreren, stockeren en analyseren van private reisinformatie. “Alleszins ontbreekt een evaluatie die glashelder aantoont dat de baten van het PLF de inperking van de privacy rechtvaardigen.” En hij voegt eraan toe: “de tendens wijst ontegensprekelijk naar steeds verdere opoffering van de individuele vrijheid op het altaar van de volledige veiligheid en risicoloze samenleving. Die trend voltrekt zich niet in schokken, maar schuift millimeter per millimeter op.” De nieuwe PLF-wet mag dan nog weinig wereldschokkend zijn, maar het is toch vooral dat laatste wat ons ten zeerste zou moeten verontrusten. Het is ook waar iedereen die zich zorgen maakt over telkens weer een nieuwe inperking van onze privacy, al langer voor waarschuwt. Er is niet zoiets als één big brother, het is het samenspel van al die little brothers die onze rechten en vrijheden eroderen.
- Lees hier het wetsontwerp dat op 28/9/2023 in de Kamer werd goedgekeurd.
- ‘De gedachte‘ van Bart Eeckhout in De Morgen.