We gaan nog heel even verder op onze Europese trip met Eurodac, de Europese databank die de vingerafdrukken verzamelt van alle asielzoekers die zogenaamd illegaal in de EU aankomen. Nu heeft de Europese Commissie een voorstel gelanceerd om ook nationale politiediensten, justitie en Europol toegang verlenen tot Eurodac.
Momenteel zijn de gegevens enkel toegankelijk voor overheidsinstanties die verantwoordelijk zijn voor de procedure voor asielaanvragen. Dat is ook de officiële reden waarom Eurodac indertijd, onder het nodige protest, werd opgestart. Via de databank kunnen de lidstaten nagaan of de asielzoeker al in een andere lidstaat asiel heeft aangevraagd. Zo vermijden ze dubbele aanvragen en is het de eerste lidstaat waar de asielzoeker zijn aanvraag indient die verantwoordelijk is voor de procedure en het welzijn van de asielzoeker.
Nu wil de Europese Unie de gegevensbank ook gebruiken om criminaliteit en terrorisme efficiënter aan te pakken. Onder meer de Liga voor de Mensenrechten en Vluchtelingenwerk Vlaanderen hebben al hun terechte bezwaren bekend gemaakt. Stigmatisering, discriminatie, een gebrekkig controle op het gebruik van de gegevens. Het zijn maar een paar van de risico’s die het voorstel van de Europese Unie met zich mee brengt.
Zelf vinden we het een schoolvoorbeeld van “function creep”, het voor andere doeleinden gebruiken van een systeem dan dat waarvoor het is bedoeld. Het is een gevaar dat zeker bij databanken steeds op de loer ligt. De gegevens zijn er toch al, dus waarom zou je er dan geen gebruik van maken – ook al is er vooraf stellig beweerd en plechtig beloofd dat dit nooit ofte nimmer zal gebeuren. Dat was een van de belangrijke bezwaren die bij de start van Eurodac werd opgeworpen, maar door voorstanders van de gegevensbank werd weggewuifd. Nu wordt opnieuw duidelijk waarom. Met het nieuwe voorstel van de Europese Unie wordt Eurodac een goudmijn in de ogen van de autoriteiten. Door politie en justitie toegang te verlenen en vooral door de koppeling met andere databanken, krijgen deze diensten gratis en voor niks toegang tot de gegevens van honderdduizenden vluchtelingen. Over migratie en zeker over mensen gaat het dan al lang niet meer.