Opiniebijdrage van Gert Goeminne en Yoni Van Den Eede in De Morgen: En nu het échte privacyprobleem: ons zelfbeeld
“Technologiecriticus Evgeny Morozov gebruikt de metafoor van de onzichtbare prikkeldraadomheining om het doembeeld van een gepersonaliseerde levenssfeer te schetsen. Binnen die afrastering leven we ons dagelijkse leven in een illusie van vrijheid en blijheid, maar ongemerkt worden we continu begrensd. Onze keuzevrijheid is denkbeeldig want zorgvuldig voorgekauwd op basis van een statistische analyse van onze persoonlijke dataset. Hoe meer we over onszelf prijsgeven, hoe dichter én onzichtbaarder de prikkeldraadomheining wordt.
(…)
Wat te doen, dan, voor wie zich zorgen maakt over privacy? Delen of verbergen? (…) Maar dat is de valse keuze. Net zoals het tegenovergestelde idee dat privacy voorbijgestreefd en delen de nieuwe norm is. Beide gaan uit van het autonome individu dat zelf kan bepalen wat het wil afschermen of delen.
In deze digitale wereld laten we bij zowat alles wat we doen en laten nog het vaakst zonder het te merken datasporen achter. Daarom moeten we onszelf als een dataset leren zien. Want zo zien bedrijven en overheden ons. En dat begint bij het ons bewust worden van de honderden kleine digitale daden die we dag in dag uit stellen – een foto delen, een webpagina ‘liken’, een kredietkaartbetaling doen, etc.
Die technologische mindfulness zal niet volstaan. Je bewust zijn van de prikkeldraad is een zaak, de macht hebben die door te knippen nog iets anders. Je kan je privacy-instellingen nog zo nauwgezet instellen, Facebook wéét het allemaal wel, tot – binnenkort – je muisbewegingen toe. Er is nood aan vernieuwd publiek debat over privacy, maar nu op basis van het genetwerkte mensbeeld. De achteloosheid waarmee europarlementslid Louis Michel onlangs meer dan honderd ‘prikkeldraadbevorderende’ amendementen op de Europese privacywet liet passeren, illustreert dit al te pijnlijk. In die nieuwe discussie zal niet de catch 22 van ‘delen of verbergen’ centraal staan, wel de vraag – even existentieel als politiek – waar al die digitale duwtjes ons dan wel naartoe moeten leiden.