239 anti-terreur wetten zijn voor de EU blijkbaar nog niet genoeg

Als reactie op de aanslagen in Parijs, kwamen gisteren de ministers van Binnenlandse Zaken van de EU-lidstaten bijeen om zich te beraden over nieuwe anti-terreur en suveillance maatregelen. Alhoewel, nieuw? Alles wat daarbij op tafel werd gelegd, zat al een tijdje in de pijplijn: maatregelen zoals een databank met de Europese passagiersgegevens (de beruchte PNR) of het jarenlang bewaren van onze telecomgegevens.

De 17 slachtoffers van de aanslagen zullen dus gebruikt worden om allerlei veiligheidsmaatregelen aan te scherpen. Het gaat nochtans om maatregelen die door het Europees Parlement (PNR) of zelfs door het Europees Rechtshof (dataretentierichtlijn) werden afgewezen omdat ze in strijd zijn met onze burgerrechten.

Een lange lijst maatregelen

Op de bijeenkomst was ook de Amerikaanse Minister van Justitie Eric Holder aanwezig. Holder en zijn collega van Buitenlandse Zaken hebben de laatste maanden verschillende keren vergaderd met Europese ministers van Binnenlandse Zaken over een gemeenschappelijke aanpak van “buitenlandse strijders”. Op de top nodigde Holder alvast zijn bondgenoten uit voor een veiligheidstop op 18 februari.

De bijeenkomst leverde een fact sheet op met alle geplande maatregelen netjes opgelijst. Het komt zowat neer op een bundeling van maatregelen die al maanden in de pijplijn zitten en waarvan we nu al kunnen voorspellen dat ze ernstige gevolgen zullen hebben voor onze rechten en vrijheden.

Opvallend is in ieder geval de wijziging in het Schengen akkoord, zodat aan de Europese buitengrenzen ook burgers uit één van de EU-lidstaten opnieuw uitgebreid gecontroleerd kunnen worden. In het Schengen Informatiesysteem, de grootste Europese politiedatabank, wordt een nieuwe categorie “buitenlandse strijders” aangemaakt. Wie op die lijst terecht komt, zal makkelijker in het geheim gevolgd kunnen worden – een maatregel die overigens steeds meer (en niet alleen tegen “buitenlandse strijders”) gebruikt wordt.

De Europese politiedienst Europol zal nauwer samenwerken met INCENT, de Europese inlichtingendienst. Alle Europese politiediensten zullen nog meer data over financiële transacties met de VS opvragen. Hiervoor zal uitgebreider gebruik gemaakt kunnen worden van de SWIFT-overeenkomst. Ook op Europees niveau wordt het verzamelen en analyseren van financiële gegevens geïntensifieerd.

Alsof dat nog niet voldoende is, heeft de EU ook nog een resem andere ideeën achter de hand. Netzpolitik publiceerde eind vorig jaar een uitgebreid overzicht van die “catalogus” aan anti-terreur maatregelen.

Tegen de opwaardering van terreur

De lange lijst aan “nieuwe” maatregelen doet sterk terugdenken aan de periode na 9/11 toen er een ware beveiligingswedloop op gang kwam. Ben Hayes en Chris Jones van Statewatch hebben een tijdje geleden de optelsom gemaakt van wat er sedertdien in de EU allemaal de revue gepasseerd is en kwamen uit op een getal van maar liefst 239 anti-terreurmaatregelen. Daar zullen er de komende maanden dus  nog een heel pak bij komen.

Hoog tijd om de waarschuwingen van verschillende burgerrechtenorganisaties (hier, hier, hier, hier en hier) nog eens te herhalen. Hun bekommernis wordt kernachtig samengevat in de tekst van een aantal Duitse ngo’s:

Mensenrechten, burgerrechten en vrijheden zijn de kern en het wezen van een democratische samenleving. Wie deze na een terreurdaad inperkt, afbouwt of in haar tegendeel omkeert, geeft indirect een duwtje in de rug van de aanslagplegers.