Bewoners van de residentiële villawijk De Lint in Oud-Turnhout willen 30.000 euro betalen om hun wijk met slimme camera’s te beveiligen. De politie zou zelf het initiatief niet nemen om er camera’s te plaatsen, maar overweegt het wel indien de bewoners meebetalen. Waar ligt het verschil ook alweer tussen burger en politie?
Het bosrijke gebied De Lint is een wijk waar gegoede burgers wonen. Naar aanleiding van enkele inbraken hopen de bewoners hun buurt vanaf nu preventief te beschermen tegen inbrekers door de toestemming te vragen aan de gemeente om digitale politiecamera’s te plaatsen die nummerplaten herkennen.
Ondanks dat er geen klachten zijn over de politie, willen de bewoners toch een extra maatregel invoeren om zelf hun veiligheid te garanderen, ook al moeten ze er zelf voor betalen, verklaarde een bewoner in een interview op Radio Eén.
Verschillende bedenkingen rijzen bij het horen van dit initiatief.
Principieel ongezond
“Het is principieel ongezond als rijke mensen de overheid beginnen te betalen voor beveiliging. Het is aan de gemeentebesturen om te oordelen over de noodzaak van camera’s, volgens de principes van legaliteit en proportionaliteit”, aldus Dirk Van Nuffel, voorzitter van de overkoepelende vaste commissie van de Lokale Politie.
“Het is niet omdat er enkele inbraken zijn dat er plots overal camera’s geplaatst moeten worden. Er zijn nog andere doeltreffende middelen tegen inbraken, zoals de technische beveiliging van woningen. Mensen verwachten doorgaans ook onredelijk veel van camera’s. Het is niet omdat die er hangen, dat er plots geen misdrijven meer worden gepleegd.”
Hek van de dam
Raf Jespers, advocaat bij Progress Lawyers Network en lid en van de Liga voor Mensenrechten, verklaart dat het ondenkbaar is om op burgerinitiatief camera’s te plaatsen. “Camera’s kunnen in principe enkel op openbare wegen geplaatst worden, mits toestemming van de gemeenteraad. Het moment dat de burger zelf het initiatief neemt om camera’s te plaatsen, is het hek van de dam.”
“Wanneer een burger beslist om zelf een camera te plaatsen op een lantaarnpaal die openbaar terrein bekijkt, krijgen we te maken met de privatisering van een overheid die moet instaan voor de veiligheid van de burgers. We kunnen en mogen dit niet overlaten aan diezelfde burgers.”
“Ook wanneer burgers een beroep zouden doen op een privébedrijf voor het plaatsen van camera’s overtreedt de burger zijn rechten. Hij mag zelfs geen initiatief nemen om dergelijke stappen te ondernemen. Hij mag het wel vragen, maar het is uiteindelijk de overheid die beslist of het al dan niet toegelaten is.”
“Het speelt dus ook geen rol of de burger al dan niet mee betaalt voor de camera’s. Enkel de overheid heeft de wettelijke bevoegdheid om camera’s te plaatsen. Wanneer er extra geïnvesteerd moet worden in de veiligheid dan kan dit door de belastingen te verhogen. Maar men kan niet voor een specifieke wijk een specifieke belasting heffen omdat die wijkbewoners iets speciaals wensen.”
Rolwissel met de politie
“Wat wel kan en wel gebeurt, is dat in bepaalde wijken burgerteams opgericht worden. Zolang die niet gewapend zijn, kan niemand hen wettelijk verbieden over straat te lopen en ondertussen een oogje in het zeil te houden. Maar door zelf te gaan bepalen waar camera’s moeten hangen, gaan burgers de rol van de politie overnemen. Met dat verschil dat de gewone burger dan nog niet kan ingrijpen.”
“Hallucinant”
“We kunnen uiteraard niets beginnen tegen een privé-initiatief op een privéterrein, maar er is geen enkele mogelijkheid om vanuit een privé-initiatief een openbaar terrein te gaan bewaken”, reageert Greet Oris, gemeenteraadslid voor Groen! in Oud-Turnhout, verbaasd.
“Openbare veiligheid is een taak van de overheid en van de politie, die voor alle burgers op dezelfde manier moet worden gegarandeerd. En niet wanneer je iets meer betaalt. De politie, uw vriend als je rijk bent, dat is hallucinant.”
Gated communities
Het fenomeen dat zich hier voordoet, is niet nieuw. De trend van de zogeheten ‘gated communities’ waarbij burgers zelf het recht over hun straat, buurt of wijk in handen nemen en zelf gaan beveiligen, vinden we ook elders in de wereld terug.
Bij gated communities gaat het nog verder dan het plaatsen van camera’s. Buurten worden meteen afgesloten door hekkens te plaatsen. Wie er niet moet zijn, komt er dan ook niet in.
Zo bestaat er een afgesloten privéstraat in de wijk Sint-Andries in Antwerpen. Er werd niet alleen een hek geplaatst, daarnaast gingen ook voorstellen op voor het maken van een eigen straatnaam.
Uiteindelijk werd dit voorstel afgeketst. Maar ook in Brasschaat vinden we dergelijke voorbeelden waar rijken hun eigen getto vormen en zich gaan afzonderen.
De trend is ontstaan in Amerika, maar sijpelt geleidelijk in België door, al dan niet in een gewijzigde vorm. Willen we volledig het Amerikaanse voorbeeld volgen, dan moeten we ook nog eens gewapende bewakers de klok rond laten patrouilleren.
… artikel overgenomen van De Wereld Morgen
… (cc) Stephanie Leliaert