Politie krijgt superdatabank

De laatste dagen was er nogal wat animositeit rond het koninklijk besluit dat het startschot voor een nieuwe superdatabank moet geven. De Belgische politie zou daarin informatie kunnen verzamelen over relaties, consumptiegedrag, etnische afkomst, fysieke en mentale gezondheid, politieke en religieuze overtuiging, lidmaatschap van vakbonden en politieke partijen en vermoedens van strafbare feiten.

De definitie van de personen over wie gegevens kunnen worden verzameld is in ieder geval erg vaag. Volgens het KB volstaat het dat iemand “aansluit bij een groepering van bijzonder belang voor de openbare orde”, of het voorwerp heeft uitgemaakt van minstens één proces-verbaal wegens het verstoren van de openbare orde, of geseind werd in het Schengen Informatie Systeem, of “een bedreiging kan vormen voor de veiligheid van personen of goederen”.

Scherpe kritiek kwam er onder meer van de Liga van de Mensenrechten. Voor Jos Vander Velpen is het alleszins onaanvaardbaar dat zo’n ingrijpende maatregel bijna ongemerkt door de regering wordt beslist. De Liga eist dat er tenminste een parlementair onderzoek en debat over de zaak komen.

“Het gevaar is dat zachte informatie, afkomstig van informanten en andere bronnen, vaak onbetrouwbaar is en in de megadatabank wordt gecombineerd met harde informatie uit gerechtelijke dossiers”, zegt Vander Velpen. “Als dit KB wordt goedgekeurd, bestaat er geen beschot meer tussen die informatiestromen. Omdat de politie bovendien steeds meer proactieve onderzoeken doet, dus nog voor een strafbaar feit werd vastgesteld, en omdat de technologische mogelijkheden verhogen, neemt ook die informatiestroom almaar toe. De databank zal gegevens opslaan over (potentiële) criminelen, maar ook over getuigen, slachtoffers en onschuldige burgers.”

Minister van Justitie Vandeurzen kreeg ook van vijf politieke partijen – CD&V, N-VA, SP.A, PS en CDH – vragen over de zogenaamde superdatabank waarmee de regering de politie zou willen uitrusten. In navolging van de Liga voor de Rechten van de Mens vragen de verschillende partijen ook dat er een parlementair debat komt.

De PS zegt in een persbericht dat zij wel inziet dat politie gegevens moet kunnen verzamelen, bijvoorbeeld voor het opsporen van misdadigers. Maar “de oprichting van een databank mag in geen geval gebeuren ten koste van het respect voor de privésfeer en fundamentele vrijheden”, aldus de Waalse socialisten. De PS eist daarom dat het ontwerpbesluit danig wordt herschreven. Er is te veel mis met het huidige KB: “De definities zijn te vaag, de regels voor de bewaring van de gegevens zijn onduidelijk en de controlemaatregelen moeten worden versterkt.”

In De Morgen zet ook SP.a-kamerlid Freya Van Den Bossche vraagtekens bij het initiatief. Ze merkt onder meer op dat de Algemene Nationale Gegevensbank gegevens bevat van 1,6 miljoen Belgen – of anders gesteld: van een op zeven burgers. “Me dunkt dat er geen duidelijke criteria zijn over wie in de databank wordt opgenomen en waarom. Bovendien kan de informatie die in de databank terechtkomt van om het even waar komen, terwijl elke journalist de essentiële regel kent: check de geloofwaardigheid van je bronnen”, zegt Van Den Bossche.