In Turkije werden drie werknemers van Vice News gearresteerd omdat op de computer van één van hen encryptie software gevonden was. Het soort encryptie waarvan de man – die als fixer voor Vice News werkt – gebruik maakte, wordt ook gebruikt door IS. En blijkbaar was dat reden genoeg om de journalisten en hun fixer te beschuldigen van betrokkenheid bij terroristische activiteiten. Turkse advocaten hebben al verontwaardigd gereageerd en noemen de aanhouding een poging van de regering om journalisten zo ver mogelijk weg te houden van de conflicten in het oosten van het land. De ploeg van Vice News was daar aan het werk aan een reportage over de Koerdische PKK en hadden onder meer contact met de jongerenbeweging van die PKK.
Encryptie onder vuur
Het is in ieder geval verre van de eerste keer dat de Turkse overheid journalisten muilkorft en toont hoe moeilijk ze het heeft met vrije meningsuiting en dissidente stemmen. Maar het bericht toont evenzeer hoe moeilijk overheden het hebben met encryptie. Dat is zeker niet alleen het geval in Turkije. De FBI bijvoorbeeld oefent al langer zware druk uit op techbedrijven om encryptie niet standaard in te bouwen en om, als dat wel gebeurt, de nodige achterpoortjes in te bouwen zodat de FBI en co de versleuteling kunnen omzeilen. Een absurd verzoek, omdat encryptie op die manier zo goed als onbruikbaar zou worden en de FBI bovendien geen bewijs kon voorleggen dat encryptie effectief een probleem zou zijn voor de opsporingsdiensten. De Electronic Frontier Foundation noemde de eis van de FBI om die redenen niet meer dan bangmakerij. En dan is de link tussen encryptie en terrorisme (of zware criminaliteit of kindermisbruik of …) een strategie die dikwijls gebruikt wordt, hoe perfide de vergelijking ook mag zijn.
Het belang van encryptie
In die context kan het zeker geen kwaad om nog maar eens het belang van encyptie te benadrukken. En hoe kunnen we dat beter doen dan te verwijzen naar het rapport van David Kaye dat een paar maanden geleden gepubliceerd werd. Daarin maakt de speciale rapporteur van de Verenigde Naties duidelijk dat encryptie en anonimiteit essentieel zijn om de mensenrechten te beschermen.
“Encryptie en anonimiteit, los van elkaar of samen, creëren een privacygebied om meningen en geloof te beschermen. Ze maken bijvoorbeeld privécommunicatie mogelijk en kunnen een mening afschermen van controle van buitenaf, wat met name in vijandige politieke, sociale, religieuze en juridische omgevingen belangrijk is.”
Volgens Kaye zijn journalisten, onderzoekers, advocaten en de burgermaatschappij daarnaast van encryptie en anonimiteit afhankelijk om zichzelf en hun bronnen, klanten en partners, tegen surveillance en intimidatie te beschermen. De rapporteur concludeert dat landen beveiligingsstandaarden niet moeten verzwakken. Landen, bedrijven en burgerorganisaties moeten integendeel het gebruik van encryptie en anonimiteit aanmoedigen.
Misschien kan iemand dat rapport eens doormailen naar de Turkse overheid.