Soms zit de duivel in de details en kan een kort nieuwsberichtje een heleboel zaken verklappen. Neem het bericht dat ons in eerste instantie opviel door de titel: Privacywet maakt uitkeringsfraude mogelijk.
Wat blijkt? Werklozen kunnen hun uitkering via de computer aanvragen en die computer kan eender waar staan. Dus niet alleen thuis, maar zelfs in het buitenland. De Redactie preciseert verder bij dat buitenland, “in een vakantieoord of – bijvoorbeeld – Syrië”.
Of dit ook effectief het geval is, wordt nergens vermeld in het artikel. Maar de mogelijkheid op zich is al voldoende om te spreken van uitkeringsfraude en die zou dan nog eens vergemakkelijkt worden door de Privacywet. Die maakt het volgens de RVA immers onmogelijk om het ip-adres van de computer van een werkloze te controleren.
Bij ons roept zo’n bericht vooral vragen op. Vooral als er geschermd wordt met vooroordelen en insinuaties. De luie werkloze die “in een vakantieoord” van zijn uitkering profiteert en natuurlijk het voorbeeld van de Syriëganger waarmee je elke discussie bij voorbaat kan doodslaan. Maar is er ook effectief een probleem? Het artikel geeft enkel aan dat de mogelijkheid bestaat, maar “over hoeveel fraudegevallen het gaat is momenteel niet duidelijk.” Lees: de RVA heeft zelf geen idee of het ook effectief gebeurt. Maar het is wel een gelegenheid om werklozen nog maar eens te stigmatiseren én om die toch zo vervelende privacywet af te branden.
Uit het artikel zelf blijkt niets wat de kop ervan rechtvaardigt. Als de RVA een vermoeden van uitkeringsfraude heeft, dan beschikt ze over meer dan voldoende mogelijkheden om die fraude tegen te gaan. Maar als er geen vermoeden van fraude is, dan is er ook geen enkele reden om het ip-adres van de computer van een werkloze te controleren. Of wil de RVA standaard van elke computer het ip-adres checken? Dan komen we inderdaad op heel erg glad terrein, waar de privacywet wel degelijk houvast kan bieden. Want dan staat de maatregel helemaal niet meer in verhouding tot het (vermeende) probleem. De privacywet is er net om dit soort excessen te vermijden en om de rechten te waarborgen van elke burger, dus ook van een werkloze die tot nader order nergens van verdacht wordt.
Schrap dus maar die kop van het artikel bij De Redactie want die ruikt veel te veel naar sensatie. Ook de RVA moet binnen een wettelijk kader opereren. Of ze dat nu leuk vindt of niet.
PS Er is geen enkele wet of regel die oplegt dat het ip-adres van een internetgebruiker altijd zichtbaar moet zijn. Het is dus perfect legaal, ook voor een werkloze, om gebruik te maken van een proxy, een vpn of van het Tor-netwerk. En voor alle duidelijkheid willen we toch nog even herhalen dat er 1001 redenen zijn om hiervan gebruik te maken, die niets met fraude of andere min of meer illegale praktijken te maken hebben.