Er zijn soms van die dingen waar we geen snars van begrijpen. Neem nu het nieuws dat Kortrijk samen gaat werken met gsm-operatoren om te weten waar bezoekers zich bevinden, wat ze doen en van waar ze komen. Op basis van die informatie wil het bestuur dan wat ze noemt “zeer gerichte beslissingen” nemen. Bezoekersaantallen tellen of verplaatsingen volgen, bijvoorbeeld. Om vervolgens reclame op maat uit te sturen, bijvoorbeeld. Of een potentieel fileprobleem op te lossen.
Tot zo ver kunnen we nog volgen. Nieuw is dit soort tracking al lang niet meer. Antwerpen bijvoorbeeld pakte er al een tijdje geleden mee uit en ook in het buitenland zijn er al verschillende voorbeelden. Maar dan komt uiteraard de terechte vraag: wat met de privacy? Geen probleem, klinkt het dan. De data worden namelijk geanonimiseerd en ook de Privacycommissie heeft geen bezwaren tegen dit soort praktijken.
Dat laatste is natuurlijk een flauw argument. Er zijn wel meer zaken waar de Privacycommissie geen bezwaren tegen heeft, maar toch een flagrante schending van onze privacy zijn. Hoewel ze daar blijkbaar wel kunnen begrijpen dat sommige mensen het nauwkeurig tracken van hun gsm vervelend of zelfs angstaanjagend vinden.Wij zouden dan denken: doe er dan iets aan. Laat als instantie die verondersteld wordt de privacy te verdedigen, op zijn minst horen dat je dit zelf ook een beangstigende trend vindt. En een bedreiging voor de privacy. Maar neen: “zolang alles anoniem gebeurt, zijn er geen wettelijke inbreuken”, klinkt het dan droogjes bij de Privacycommissie en daarmee is de kous af.
Toch is het net daar waar het schoentje wringt. Dat de gegevens geanonimiseerd worden voordat ze aan de stadsdiensten bezorgd worden, is op zich geen garantie op anonimiteit. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat het niet moeilijk is om zogezegd geanonimiseerde gegevens terug te voeren op een persoon. Zeker niet als de telecom-data gecombineerd zullen worden met de gegevens van bewakingscamera’s en wifi-sensoren, zoals ze in Kortrijk van plan zijn. Dan is het snel gedaan met de vermeende anonimiteit van wie Kortrijk wil bezoeken. Dat alle gegevens in een databank terecht komen en dat onder meer de politie en het OCMW toegang tot die databank zullen krijgen, is ook al niet van die aard om ons verder gerust te stellen. En helemaal belachelijk wordt het als een woordvoerder van Orange uitspraken doet à la “We volgen gsm’s, geen personen.”
Neen, dit gaat wel heel erg ver. Nu klinkt het nog alsof die data enkel gebruikt worden voor informatieve en statistische doeleinden, dus voor het tellen van mensen of voertuigen. Maar als je ze koppelt aan andere gegevens en andere databanken, wordt het op termijn ook mogelijk om bezoekers gerichter te tracken. Combineer maar eens de data van een gsm met de beelden van een bewakingscamera en met de gegevens van nog een paar databanken. Anoniem klinkt zoiets al lang niet meer. Nu kunnen we nog geloven dat het allemaal met de beste bedoelingen is. Maar we weten allemaal dat goede bedoelingen geen enkele garantie voor de toekomst bieden. Ondertussen zitten we wel met een systeem dat het potentieel heeft om iedereen die in een stad rondloopt individueel te tracken.Dat niemand zich daar zorgen over lijkt te maken, daar snappen we dus niets van. Dat noemen wij dan inderdaad angstaanjagend.