De aangekondigde juridische strijd tegen de verplichte vingerafdrukken op de elektronische identiteitskaart is van start gegaan. Het advocatenkantoor SQ Law van Geert Lenssens heeft vandaag een verzoekschrift tegen de wet ingediend bij het Grondwettelijk Hof. De strijd tegen de vingerafdrukken werd een paar maand geleden op gang getrokken door een groep bezorgde burgers, waaronder privacyjurist Matthias Dobbelaere-Welvaert, die onder de naam Ministry of Privacy onder meer een geslaagde crowdfunding opstartten. Die leverde ondertussen al ruim 22.000 euro en een massa steun op.
Bij De Wereld Morgen verscheen een bijdrage waarin The Ministry of Privacy en SQ Law uitleg geven bij hun verzoekschrift bij het Grondwettelijk Hof.
Burgers trekken vandaag naar Grondwettelijk Hof
tegen wet verplichte vingerafdrukken
Een aantal bezorgde burgers, die zich verenigen in de stichting The Ministry of Privacy onder leiding van de bekende jurist en specialist privacy-recht Matthias Dobbelaere- Welvaert, trekt vandaag naar het Grondwettelijk Hof tegen de wet van 25 november 2018 houdende diverse bepalingen met betrekking tot het Rijksregister en de Bevolkingsregisters (Belgisch Staatsblad van 13 december 2018), de zogenaamde ‘vingerafdrukken’.
Deze fel gecontesteerde wet treft alle Belgen vanaf de leeftijd van 12 jaar of in totaal ongeveer 9.000.000 staatsburgers waaronder tal van kinderen. De wet zal hen verplichten om hun vingerafdrukken aan de overheid te geven om opgenomen te worden op de eID, en om zo door politie en grenscontrole te kunnen gelezen en verwerkt worden. De nieuwe identiteitskaarten zouden vanaf 1 april 2019 en dus weldra ingevoerd worden.
Op 25 november 2018 keurde de meerderheid in de Kamer een nieuwe wet goed die vanaf april 2019 alle Belgen vanaf 12 jaar en met ingang van april 2019 zal verplichten hun vingerafdrukken aan de overheid af te staan.
De wet veroorzaakte heel wat verontwaardigde reacties op sociale media. Matthias Dobbelaere-Welvaert, bestuurder bij de Stichting ‘the Ministry of Privacy’ startte prompt een crowdfunding (https://stopvingerafdruk.be) om een procedure tegen deze wet op te starten. De campagne kreeg erg veel bijval, waardoor Stopvingerafdruk in een mum van tijd 20.000 euro ophaalde.
Dobbelaere-Welvaert trekt aan de alarmbel en ziet in deze wet een ernstige bedreiging van het privéleven van elke Belg: “Wat we algemeen zien is een tendens bij bepaalde politici om onze grondrechten op de helling te zetten. De grondrechten zoals het verbod op discriminatie, de vrije meningsuiting, de vrijheid van vereniging maar vooral het recht op privacy staan voortdurend onder druk. Wat tot voor enkele jaren een evidentie was, staat nu ter discussie.”
Dobbelaere-Welvaert stelt vast dat we wat verwend geworden zijn, en die grondrechten als een evidentie gaan beschouwen, terwijl we diezelfde grondrechten angstvallig zouden moeten bewaken. Hij ziet in de nieuwe wet een big brother-effect opduiken waarbij de overheid ontaardt in een politiestaat die iedereen in de gaten houdt en waarbij iedereen potentieel een verdachte is. 1984 van George Orwell, een literair meesterwerk uit de vorige eeuw, wordt bijna profetisch.
Voor de juridische uitwerking doet Dobbelaere-Welvaert beroep op het advocatenkantoor SQ LAW uit Brussel onder leiding van Meester Geert Lenssens. SQ LAW voerde een diepgaande studie die resulteert in een lijvig rapport en verzoekschrift dat vandaag bij het Grondwettelijk Hof wordt ingediend.
Meester Lenssens stelt: “Het grondprobleem van deze wet is dat alle staatsburgers en zelfs minderjarigen vanaf 12 jaar in feite “gecriminaliseerd” worden. Iedereen associeert het afgeven van vingerafdrukken namelijk met het criminele milieu. Ex-minister Jan Jambon (N-VA) haalde zijn inspiratie voor de wet blijkbaar in Marokko en – hoewel een prachtig land – hebben wij hier een heel andere juridische en maatschappelijke cultuur. De Belg wil niet als de eerste de beste crimineel beschouwd worden en wil zijn vingerafdrukken niet zomaar aan de overheid kwijt.
Lenssens voegt er aan toe dat de wet bovendien zeer slordig geschreven is. Zo voorziet zij bijvoorbeeld dat de vingerafdrukken maximaal 3 maand in een centrale database mogen bewaard worden, maar zegt dan weer niets over het ‘lezen’ van die gegevens op de eID bij politiecontroles en grenscontroles. Daarbij is het evident dat die vingerafdrukken dan opnieuw in een centrale database zullen verdwijnen om te pas en ten onpas tegen de burger gebruikt te worden. Volgens Lenssens zijn de effecten bovendien buitengewoon rampzalig indien dergelijke database door cybercriminelen zou gehackt worden. Hij wijst ook op de foutmarge die ervoor zorgt dat er identiteitswissels gebeuren.
“Een recent rapport van de KUL maakte technologisch brandhout van de nieuwe wet en bestempelt die als achterhaald, onaangepast en ronduit gevaarlijk. Wij voegen daar nu een reeks harde juridische argumenten aan toe die aangeven dat de wet onduidelijk en onvolledig is, dat de wet niet noodzakelijk is en dat de wet in disproportie staat met het doel, namelijk het bestrijden van identiteitsfraude. Statistieken wijzen uit dat de meeste identiteitsfraude zonder eID wordt gepleegd via het internet. Het onevenwicht ligt dan weer in het feit dat de burger essentiële biometrische informatie moet afgeven in ruil voor een illusie van een betere veiligheid”, besluit Lenssens.
Dobbelaere-Welvaert en Lenssens verwijzen ook naar wat er gebeurt op Europees vlak: “Ook daar zien wij dat vanuit dezelfde hoek een offensief bezig is om de Europese staatsburger te verplichten vingerafdrukken af te geven en zelfs op Europees niveau te gaan verzamelen. De Europese Gegevensbeschermingsautoriteit maakte echter een vernietigend rapport en ook de Belgische voormalige Privacycommissie is flagrant tegen het idee gekant. Wat deze initiatiefnemers drijft, is duidelijk een ongebreidelde controledrang van het doen en laten van de burger. Als we op een rijtje zetten wat de overheid nu allemaal al weet of kan weten van de burger, dan is het duidelijk dat dit meer dan een brug te ver is. Die data worden zogezegd allemaal beschermd maar de Staat kan die wel gebruiken.
Wij kregen opdracht om een breder onderzoek in te stellen naar deze gevaarlijke wet en hebben besloten dat ook te doen, aldus Geert LENSSENS van SQ LAW die besluit: “De procedure wordt gevoerd namens een reeks pilootcliënten om de griffie niet al te veel te belasten, maar het is duidelijk dat er een fundamentele ongerustheid is bij brede lagen van de bevolking. Wie er nog niet wakker van ligt, denkt er trouwens best eens over na, want de overheid haalt hier het Paard van Troje binnen.
Voor de overheid is deze procedure een streep door de rekening. Indien de nieuwe eID intussen wordt aangemaakt dan riskeert de overheid bij vernietiging alle 9.000.000 identiteitskaarten opnieuw te moeten vervangen. De overheid geeft trouwens geen cijfers van hoeveel de huidige vervanging in totaal gaat kosten aan de belastingbetaler. Waarnemers schatten de kost nu tot in de miljoenen euro’s.
De initiatiefnemers heropenen de crowdfunding-actie vanaf vandaag en rekenen om nieuwe bijkomende middelen. Zij rekenen op ongeveer een jaar om uitspraak te bekomen en hopen dat ook andere organisaties zoals de Liga voor de Rechten van de Mens en Human Rights Watch zich zullen aansluiten bij het initiatief.
SQ LAW
The Ministry of Privacy