Een paar dagen geleden postten we het bericht over de Gentse school waar leerlingen binnenkort moeten betalen met een handpalmscan. In de media leek het toen allemaal alsof het een mooi en leuk en tof en hedendaags alternatief was. De krantenkoppen waren stuk voor stuk in de stijl van “de leerlingen mogen” en “de leerlingen kunnen”. Maar van wat we uit het artikel konden opmaken, leek het veel meer op een verplichting – zolang de ouders maar even een papiertje zouden tekenen. Wat het meteen een pak minder leuk en tof maakt. Alleen dat “hedendaags” klopt misschien wel, want vandaag lijkt iedereen plots te springen op de trein van de biometrische identificatie. En dat is alles behalve een positieve trend. Experts waarschuwen al langer voor een wildgroei aan biometrische databanken – hoe klein of fijn (en vooral hoe “gemakkelijk”) ze ook mogen lijken. Als biometrische data gehackt worden, is er immers geen weg terug. Een wachtwoord of een pasje of een kaart kan veranderd of gereset worden, maar bij biometrische data is dat onmogelijk.
Datanews legde daarom het geval van de Gentse school voor aan de Gegevensbeschermingsautoriteit (de voormalige Privacycommissie).
(…) goedkeuring van de ouders is niet de enige vereiste, zo leert Data News bij de Gegevensbeschermingsautoriteit. Zo mogen biometrische gegevens maar in een beperkt aantal gevallen verwerkt worden. Ook moet er een uitdrukkelijke toestemming zijn, maar omdat er een gezagsrelatie is tussen leerling en school, wijst de GBA er op dat zo’n toestemming mogelijk niet helemaal vrij is. Tegelijk wijst de GBA er op dat er alternatieven moeten zijn voor leerlingen die hun handpalm niet willen laten scannen en moet worden bepaald of de verwerking van biometrische gegevens noodzakelijk en proportioneel is. Tot slot moet er ook een gegevensbeschermingseffectbeoordeling, inclusief een beoordeling van de noodzaak en de evenredigheid.
Ons lijkt deze maatregel alvast een schoolvoorbeeld van overkill. Het feit dat sommige leerlingen hun badge vergeten of hun maaltijdkaartje verliezen, kan onmogelijk een reden zijn om de handpalm van alle leerlingen te scannen. Dat botst sowieso met de principes van noodzaak en evenredigheid. Geen scan, geen broodje? Het lijkt ons meer dan één brug te ver.