“Een zwaar deontologisch probleem, schandalig, ontoelaatbaar.” Het gebeurt niet dikwijls dat we minister van Sociale Zaken Maggie De Block gelijk moeten geven, maar deze keer heeft ze of toch haar woordvoerder) overschot van gelijk. Haar woorden zijn een reactie op het nieuws in De Morgen dat verzekeringsartsen de digitale medische dossiers van patiënten hebben ingekeken. Een praktijk die op zijn zachtst gezegd gelijk staat aan misbruik van het elektronische medische dossier, maar in feite illegaal is aangezien de patiënten hier nooit de wettelijk vereiste toestemming voor gegeven hebben.
Verzekeringsartsen kunnen de elektronische medische dossiers van patiënten inkijken. Daardoor kan informatie uit de medische geschiedenis van een patiënt gebruikt worden om terugbetaling in een verzekeringsdossier te betwisten. Verschillende patiënten getuigen in De Morgen dat verzekeringsartsen, zonder hun medeweten en zonder hun toestemming, in hun elektronische patiëntendossier hebben gekeken. In een geval zijn er volgens de krant zelfs aanwijzingen dat een verslag in een dossier werd aangepast, in het voordeel van de verzekeringsmaatschappij.
Dit soort misbruik wordt mogelijk doordat niet alleen artsen die op dat moment een
behandelrelatie hebben met de patiënt (mits toestemming van die patiënt) in het medische dossier mogen kijken. Ook andere artsen mogen in sommige gevallen in de dossiers “inbreken”, bijvoorbeeld spoedartsen. Daardoor kunnen technisch gezien alle dokters binnen een bepaald ziekenhuis of een bepaalde groep ziekenhuizen in de dossiers van alle patiënten inbreken. Aangezien ook verzekeringsartsen in de meeste gevallen werkzaam zijn binnen een ziekenhuis, kunnen ook zij in die dossiers. Alle inzages in een dossier, en dus ook de inbraken, worden wel bijgehouden en in principe ook gecontroleerd door de hoofdarts van het ziekenhuis. Maar die hoofdartsen geven aan dat alles controleren onbegonnen werk is.
Volgens het kabinet van minister De Block komen deze lekken neer op misbruik en fraude, zeker als zou blijken dat de gegevens in dossiers aangepast zouden zijn. ‘Dat heeft alles te maken met een volledig gebrek aan normbesef bij de betrokken artsen. Ze beschadigen daarmee de rechten en het vertrouwen van individuele patiënten en ondermijnen ook het vertrouwen van veel andere burgers in zorgverleners en in IT-systemen.” Het kabinet van minister De Block wil het hele systeem herbekijken en aanpassen waar nodig.
Vlaams Patiëntenplatform vraagt strenge sancties
Het Vlaams Patiëntenplatform (VPP), dat meer dan 115 patiëntenverenigingen vertegenwoordigt, liet in een persbericht ook al weten “verontwaardigd en geschrokken” te zijn door het nieuws Het VVP wijst erop dat het misbruik door verzekeringsartsen het vertrouwen in het elektronisch patiëntendossier compleet onderuit haalt. Het vraagt dat er strengere scheidingslijnen komen voor expertiseartsen en behandelende artsen die de twee jobs combineren. Wie de privacy van een patiënt schendt, moet bovendien zwaar gesanctioneerd worden. Daarnaast eist het VPP dat de betrokken dossiers door de verzekeringsmaatschappijen heropend worden. De toekomstige federale regering wordt gevraagd werk te maken van onafhankelijke expertiseartsen, los van verzekeringsmaatschappijen.