Weekblad Knack vroeg zich af waarom de berichtenapp Signal wereldwijd aan populariteit wint. Volgens professor digitale cultuur Mariek Vanden Abeele is privacy niet de enige reden. Ook burgerzin speelt een rol. “Met die daad laten ze weten dat ze zich verzetten tegen de politieke inmenging van de techindustrie.”
Voor wie zijn of haar privacy genegen is, is de keuze van Signal boven Whatsapp een no-brainer. Whatsapp mag dan wel versleutelde communicatie aanbieden, het houdt nog steeds heel wat metadata bij. “Logisch” aangezien data de spil zijn van het verdienmodel van Meta. Signal, geen bedrijf maar een non-profit, daarentegen gaat prat op het garanderen van de privacy van de gebruikers en bewaart géén data van gebruikers. Een cruciaal verschil. Neem daarbij het bochtenwerk van Mark Zuckerberg die de samenwerking met factcheckers wil stopzetten, het moderatiebeleid wil versoepelen en als klap op de vuurpijl een van de eregasten was op de inhuldiging van Donald Trump. Alles samen redenen genoeg voor steeds meer mensen om over te stappen naar Signal. Mariek Vanden Abeele vermoedt dat het die combinatie van bezorgdheid om hun privacy en een daad van verzet tegen de politieke inmenging van de techindustrie is die hierbij de doorslag geeft.
Vanden Abeele trekt het verder open naar een bredere transitie, waarbij de burger weer controle wil nemen over de technologie. “Denk aan het smartphonebeleid op scholen, het recht op deconnectie dat in de arbeidswetgeving is ingeschreven, de Digital Services Act die verslavend design als een systemisch risico beschouwt voor de Europese burger, en het maatschappelijke fenomeen van digitaal ontkoppelen. Techbedrijven zijn te ver gegaan. Ze hebben de burger geëxploiteerd, en de tegenbeweging is ingezet. Mensen zijn het beu om de slaaf te zijn van de technologie.”
Of dit nu echt de grote overstap naar Signal is, is moeilijk te voorspellen maar Vanden Abeele klinkt positief. Om te slagen zijn volgens haar twee elementen nodig. “Ten eerste moet er een evenwaardig alternatief zijn. Met Signal is dat er. Die app bevat nog niet alle functionaliteiten van WhatsApp, maar het verschil is eigenlijk verwaarloosbaar. Ten tweede moet er een kritische massa zijn die de beweging maakt. (…) Gebruikers kunnen klein beginnen en de mensen in hun omgeving proberen te overtuigen. Er is dan wel een periode waarin je twee apps naast elkaar gebruikt, maar als veel mensen die beslissing nemen, kan er in twee jaar tijd veel veranderen.”
Exit WhatsApp? Waarom plots zo veel gebruikers overstappen naar Signal