Slimme meters

Een slimme meter is een digitale gas- en elektriciteitsmeter die zowel op locatie als op afstand kan worden uitgelezen. Los van de verkooppraatjes over de voordelen, zijn er ook heel wat nadelen aan verbonden. Met datapanik focussen we daarbij vooral op de bedreiging voor onze privacy en de veiligheid van onze data.
Op deze pagina vind je onder meer onze voornaamste bezwaren, een tijdlijn voor België en extra achtergrondinfo.

Slimme meters: onze bezwaren

Wat is de slimme meter?

  • De slimme meter kan je meterstanden verzamelen tot op het kwartier en krijgt daardoor een gedetailleerd beeld van je privé-leven.
  • Deze meter zal via draadloos internet (3G/4G) je meterstanden automatisch doorsturen naar een databeheerder.
  • Als je de slimme meter weigert, wordt je aansluiting tot het elektriciteitsnet afgesloten.
  • De net- of databeheerder kan met de slimme meter ook vanop afstand je toegang tot het elektriciteitsnet afsluiten, nieuwe software installeren, het vermogen bepalen etc.
  • Je betaalt als consument deze slimme meter zelf.

Wat willen we?

  • dat je de slimme meter expliciet moet aanvragen (opt-in) of bij een wijdverspreide installatie de meter kan weigeren (opt-out).
  • dat je het recht hebt om de slimme meter te weigeren zonder daarmee je elektriciteitsaansluiting te verliezen.
  • dat je altijd kan opteren voor een meter zonder internetverbinding zodat je gegevens zeker niet verstuurd kunnen worden en/of je zeker niet blootgesteld wordt aan straling.
  • dat je kan vragen om je gegevens om de maand te laten meten (en niet om het kwartier).
  • dat je op elk moment een duidelijk overzicht hebt van wat er met je gegevens gebeurt en dat deze niet gedeeld kunnen worden met derden (bv. commerciële partners of zelfs politie?).

Waarom?

Ook over mogelijke gezondheidsrisico’s en over de hogere factuur voor de consument zijn er heel wat vragen te stellen. We beperken ons hieronder echter tot de bezwaren die verband houden met privacy en veiligheid.

1. Schending van de privacy

  • Uit je energieverbruik kan veel afgeleid worden over je leven: wanneer je thuis bent, een bad neemt, de was doet, slaapt etc.
  • Je weet niet hoe vaak gemeten en doorgestuurd zal worden: om het kwartier/uur? Of om de maand?
  • Het is onduidelijk wie toegang zal hebben tot de meetdata en hoe goed deze beveiligd zullen zijn.
  • Eens je data uit je handen is, verlies je de controle erover. Ook al is die data (zogezegd) anoniem. Je weet dus niet wie je gegevens zal inkijken.
  • Zal bij een onderzoek een huiszoeking nodig zijn als het Openbaar Ministerie je gegevens wilt inkijken?
  • Is het decreet wel conform de Europese General Data Protection Regulation (GDPR) die vanaf eind mei in voege zal treden?

2. Vragen rond veiligheid

  • Hoe weet je zeker dat je meetgegevens veilig verstuurd worden?
  • Het valt niet uit te sluiten dat hackers software installeren op je slimme meter, je elektriciteitstoegang afsluiten, het vermogen aanpassen etc.
  • Het valt niet uit te sluiten dat hackers toegang krijgen tot je gegevens eens ze opgeslagen zijn bij de databeheerder.
  • Het valt niet uit te sluiten dat hackers toch je identiteit kunnen afleiden uit anonieme gegevens.

3. Beperking van keuzevrijheid

  • Ofwel aanvaard je de meter, ofwel wordt je elektriciteitstoevoer afgesloten. Dit is in tegenspraak met het Recht op minimumlevering elektriciteit
  • Je kan het automatisch doorsturen van gegevens niet uitschakelen.
  • Je kan niet vragen om de internetcommunicatie via draad (bv. Ethernet) te laten gebeuren.

Daarom willen we dat de overheid onze keuzevrijheid respecteert en dat iedereen die dat wil, de slimme meter kan weigeren.

Uitgelichte artikels

Europese privacytoezichthouder waarschuwt dat slimme meter gebruikt kan worden voor massasurveillance

Een netwerk van slimme meters kan worden gebruikt voor massasurveillance van burgers, waarschuwt de European Data Protection Supervisor (EDPS) in een recent gepubliceerd TechDispatch. Ook het profileren en volgen van personen...

Privacyklacht tegen digitale meters

De meerderheidspartijen in het Vlaams Parlement hebben een politiek akkoord bereikt over de uitrol van de digitale meters. Zo klonk het alleszins in de krantenkoppen. Beter zou zijn als de titel...

Ook Test-Aankoop protesteert tegen verplichte slimme meters

We hebben het hier al verschillende keren gehad over de verplichte "slimme" energiemeter. Vooral de gevaren voor onze privacy en de veiligheid van onze gegevens baren ons zorgen. Daarom moet voor...

In Nederland is privacy voornaamste reden om slimme meter te weigeren

Bescherming van de privacy is voor Nederlandse huishoudens de voornaamste reden om de slimme meter administratief te laten uitschakelen of helemaal te weigeren. Als onderdeel van de jaarlijkse Marktbarometer werden ruim...

LEES HIER ALLE NIEUWSBERICHTEN

Bekijk onze document pool over slimme meters op deze pagina.

Big Brother Awards 2012

De slimme energiemeters wonnen in 2012 de Big Brother Award in de categorie Media en Technologie. Lees meer over de 3 argumenten waarom ze volgens de jury de award verdiend hebben.

Meest recente nieuwsberichten over slimme meters

Slimme meters werken massaal niet

De slimme gas- of elektriciteitsmeter van meer dan 20.000 gezinnen blijkt dan toch niet zo slim te zijn. Hun meter maakt namelijk geen verbinding met het 4G-netwerk. En dus worden de...

Een op de drie weigert digitale meter

Omdat er ook wel eens goed nieuws mag zijn ... Netbeheerder Fluvius wordt geconfronteerd met een golf van consumenten die de plaatser van een digitale meter niet binnenlaten of hun afspraak op...

KBC heeft interesse in gegevens van digitale elektriciteitsmeter

Even vooraf: de digitale meter is verplicht, registreert elk kwartier het verbruik én is een regelrechte aanslag op onze privacy. Zeker nu die data ook vercommercialiseerd worden. De Tijd heeft een lijstje...

Slimme meters in België: een tijdlijn

2010 – Netbeheerders Eandis en Infrax gaan van start met een eerste proefproject. Er worden 5.000 slimme meters voor elektriciteit en aardgas geplaatst. Het eindrapport van dit eerste proefproject vind je op de websites van Eandis (pdf) en Infrax (pdf). Niet dat we daar, wat de privacy betreft, veel wijzer van geworden zijn. Behalve wat platitudes en de obligate verwijzing naar de Privacycommissie, valt er in dat eindrapport geen nieuws te rapen.

Mei 2012 Vlaams minister voor Energie Freya Van den Bossche (SP.A) kant zich tegen de verplichte installatie van slimme energiemeters in elke Vlaamse woning. Er is volgens haar te veel onduidelijkheid over de precieze kosten en baten. “Het is een groot avontuur waar we het einde niet van kennen.”

1 oktober 2012 – Een tweede proefproject gaat van start, waarbij over een periode van een zevental maanden 50.000 slimme elektriciteits- en gasmeters op verschillende plaatsen in Vlaanderen geplaatst worden. Voor dit tweede proefproject stelde de VREG een mededeling op waarin onder meer het gebruik van de opgenomen verbruiksgegevens beschreven wordt de rechten en plichten van Eandis en Infrax en de netgebruikers omschreven worden. De mededeling bevat al wat meer aandacht voor dataveiligheid en privacy. Download hier de mededeling.

Het privacyluik van de slimme meters komt ook aan bod in de Werkgroep Markt van het zogenaamde Beleidsplatform. In dat kader stelt de VREG een rapport op met betrekking tot privacy en de slimme meter. Deze nota geeft een interessante aanzet om de privacy-, veiligheids- en integriteitaspecten verbonden aan de slimme meter bespreekbaar te maken. Download hier het rapport.

Maart 2014 – Eandis en Infrax publiceren een Eindrapport “Pilootproject Slimme Meters” (pdf) met de resultaten van de plaatsing van 50.000 slimme elektriciteits- en gasmeters.

Juni 2015 Vlaams minister van Energie Annemie Turtelboom laat weten dat ze in de herfst een studie over slimme digitale stroommeters wil afronden en nog dit jaar een politieke beslissing wil nemen over een massale uitrol. Coalitiepartner CD&V vindt echter dat de minister te hard van stapel loopt en wijst er op dat kosten-batenanalyses in het verleden steeds negatief waren. Ook oppositiepartijen SP.A en Groen zijn niet overtuigd.

December 2016 – Eandis en Infrax presenteren de resultaten van een proefproject waarbij 28.410 slimme kWh-meters en 16.384 slimme gasmeters geplaatst werden. Bekijk hier de presentatie (pdf) en hier het rapport van de VREG (pdf, 19/1/2017)

Recente artikels