Over datapanik

datapanik offers a platform and a network for everyone who is critical of surveillance and control, both “in real life” and online. We are concerned about the erosion of our privacy and our rights and freedoms due to increasing surveillance. With datapanik we want to counterbalance what we describe as “zones of permanent control”. We do this through both criticism and promoting alternatives. We also support campaigns, initiatives and projects that go against the trend towards more and more control and surveillance. Our focus is on Belgium, but we keep an open eye for the international context.

We gebruikten de woorden Permanent Gecontroleerde Zones voor het eerst halfweg de jaren negentig, toen we het hadden over

“de plekken waar bewakingscamera’s welig mogen tieren; waar onze gegevens in 101 databanken opgeslagen worden; waar onze persoonlijke data big business zijn; waar delen van het openbaar domein tot no-go zones kunnen uitgeroepen worden; waar (privé-)beveiligingsdiensten ons doen en laten mogen volgen; waar ieders levensloop van geboorte tot dood gevolgd kan worden; waar veiligheid synoniem wordt met permanent toezicht; waar fysieke en virtuele ruimtes worden ingericht op basis van angst; waar spel en vertier enkel binnen afgebakende lijnen en onder toezicht gepermitteerd zijn; waar we als consument permanent gemobiliseerd worden; waar het ontbreken van een vodje papier een mens van vandaag op morgen illegaal kan maken; waar enzoverder enzovoort.”

Sedert die jaren negentig is er veel veranderd. Wat toen nog in de kiem aanwezig was, lijkt vandaag wel alomtegenwoordig. Denken we maar aan de manier waarop onze persoonsgegevens vermarkt worden, zonder dat we daar enige greep of zelfs maar zicht op hebben. De verkoop van onze persoonsgegevens is blijkbaar een normaal businessmodel geworden. Of aan camerabewaking, toen nog door velen als “orwelliaans” beschouwd, maar vandaag blijkbaar de normaalste zaak van de wereld – ook al kan een anpr-camera veel meer dan enkel wat beelden opnemen. Of aan onze smartphone, door sommigen omschreven als “die spion in je broekzak”. Of aan de manier waarop we zelf nonchalant onze data rondstrooien (van facebook tot sharenting). Die alomtegenwoordige surveillance is voor ons een zorgwekkende evolutie, waartegen nog veel te weinig tegengas wordt gegeven. Aan dat weerwerk en weerwoord willen wij ons steentje bijdragen. In de eerste plaats via deze website waar we graag kritische geluiden en mogelijke alternatieven een forum bieden. Maar ook door mee onze schouders te zetten onder initiatieven die zich afzetten tegen de trend naar steeds meer surveillance en controle. Simpelweg omdat we niet in een wereld willen leven waar onze rechten, onze vrijheden en onze privacy dode letter zijn geworden.

Voordat u ons verdenkt van doemdenken, paranoia en andere big brother-gevoelens, nog even dit. Onze samenleving is geen big brother maatschappij, daarvoor zijn er gelukkig nog genoeg momenten die aan de controle ontsnappen. Maar de uitzaaiing van al die little brothers en little sisters die ons in de gaten houden en misbruik maken van onze data en persoonsgegevens, is wat ons betreft een steeds groter wordend gevaar. Zie het als George Orwell meets Frans Kafka in een 21ste-eeuws jasje. Ons motto bij dit alles? Quis custodiet ipsos custodes? Oftewel: wie zal er de bewakers bewaken; wie zal er de controleurs controleren? Want weet u door welke camera’s u in het oog wordt gehouden? Weet u welke persoonlijke informatie er over u in welke databanken bijgehouden wordt? Weet u door wie of voor wat al die gegevens gebruikt worden? Of aan wie ze doorgespeeld of doorverkocht worden? Niet of nauwelijks toch?